Уйғурчә Муқәддәс Китап җәмийити

Ибранийларға йезилған хәт

1

Оғул периштәләрдин үстүндур

¹Қедимки заманларда Худа әҗдатлиримизға пәйғәмбәрләр арқилиқ һәр хил йоллар билән нурғун қетим сөзлигән еди. ²Мошу ахирқи вақитларда болса бизгә Өз Оғли арқилиқ сөзлиди. Худа каинатни Оғли арқилиқ яратти вә Оғлини пүткүл мәвҗудатниң мирасхори қилип бәкитти. ³У Атиси Худаниң улуқлуғидин парлиған нур, Атисиниң тәбиитиниң һәқиқий обризидур. У Өз сөзиниң қудрити билән пүткүл каинатниң моҗутлуғини давамлаштурмақта. У Өзини қурван қилиш төләмигә инсанларниң гуналиридин паклиниш йолини ечип бәргәндин кейин, асмандики Худаниң оң йенида олтарди. ⁴Демәк, Оғулға берилгән мәртивә периштәләрниң­ки­дин көп үстүн болғинидәк, Оғулниң Өзиму улардин көп үстүндур.

⁵Чүнки Муқәддәс Язмиларда мундақ дейилгән: «Сән Мениң Оғлум­сән, бүгүн Мән Сениң Атаң екәнлигимни җакалидим». Бу сөзни Худа һәр қандақ бир периштәсигә дегән әмәс, шундақла Худа йәнә һеч қандақ бир периштә тоғрилиқ: «Мән Униңға Ата болимән, уму Маңа Оғул болиду», дегәнму әмәс. ⁶Һалбуки, Худа Өзиниң әң алий һоқуқ­луқ бирдин-бир Оғлини йәр йүзигә әвәткәндә, «Пүткүл периштәләр Униңға сәҗдә қилсун», дегән.

⁷Худа периштәләр һәққидә: «Худа хизмәткарлири болған Өз периш­тәлирини шамал һәм от ялқуни қилар», дегән болса, ⁸Оғлиға:

«Сән Худасән, тәхтиң мәңгүлүктур.

Сән адиллиқ билән һоқуқ жүргүзисән.

⁹Һәққанийәтни сөйдүң, наһәқлиқтин нәпрәтләндиң.

Шуниң үчүн Худа — Сениң Егәңниң Саңа ата қилған шан-шөһрәт вә пәхрий шатлиғи һәмралириңға ата қилғинидин көп артуқтур», дегән.

¹⁰Худа Оғлиға йәнә мундақ дегән:

«Әй Рәб, Сән һәммидин бурун зиминниң асасини салдиң,^*

Асманму Сениң қоллириңниң иҗадийитидур.

¹¹Улар йоқилиду, лекин Сән мәңгү йоқалмайсән.

Асман-зимин кийим-кечәктәк конирайду.

¹²Уларни худди кона чапанни жиғиштурғандәк пүрләп жиғиштурисән.

Кийим-кечәк йеңиланғандәк,

Асман-зиминму йеңилиниду.

Лекин Сән әсла өзгәрмәйсән.

Һаятлиғиң ахирлашмайду».

¹³Худа Өз Оғлиға дегән мону сөзни периштәләрниң бирәрсигә дәп баққан әмәс:

«Мән Сениң дүшмәнлириңни

Айиғиң астида дәссәткичә,

Мениң оң йенимда олтарғин!»

¹⁴Шундақ екән, пүткүл периштәләр пәқәт Худаниң хизмәткар­лиридур. Улар қутқузулидиғанларға хизмәт қилиш үчүн Худа тәрипи­дин әвәтилгән роһлардур.

2

Қутқузулушқа сәл қаримаслиқ

¹Шуңа һәқиқәттин жирақлишип кәтмәслигимиз үчүн, аңлиған һәқиқәттә техиму чиң турушимиз керәк. ²Периштәләр арқилиқ Муса пәйғәмбәргә йәткүзүлгән Тәврат қануниниң һәқ екәнлиги испатланған һәм шу қанунға хилаплиқ қилғанлар яки бойсунушқа сәл қариғанларниң һәммиси тегишлик җазасини тартқан. ³Шундақ екән, шунчә улуқ қутқузулушқа көз жумсақ, қандақму шу җазадин қечип қутулалаймиз?! Қутқузулуш хәвирини дәсләптә Рәббимиз уқтурған, Уни беваситә аңлиғанлар бу қутқузулушниң һәқлиғи тоғрисида бизгә гувалиқ бәргән. ⁴Худа көрсәткән һәр хил мөҗүзә, карамәт вә қудрәт­лик ишлар, шундақла Өз ирадиси бойичә мәсиһийләргә Муқәддәс Роһниң һәдийәлирини ата қилиш арқилиқ буниңға гувалиқ бәрди.

Инсанларни қутқузулуш йолиға башлиғучи

⁵Мән дәватқан кәлгүси дунияни Худа периштәләрниң башқуру­шиға өткүзүп бәргини йоқ. ⁶Бу һәқтә Муқәддәс Язмиларниң бир йеридә мундақ гувалиқ берилгән:

«Әй Худа, адәм немә еди, Сән униңға шунчә ғәмхорлуқ қилғидәк?

Адәм балиси немә еди, Сән униңға шунчә көңүл бөлгидәк?

⁷Гәрчә уни периштәләрдин бир аз^* төвән қилған болсаңму,

Шан-шәрәп вә һөрмәт таҗини униңға кийдүрүп,

⁸Барлиқ мәвҗудатларни униңға тиз пүктүрдүң».

«Барлиқ мәвҗудатларни униңға тиз пүктүрдүң» дегини, һеч қандақ нәрсә униң башқурушиниң сиртида әмәс дегәнликтур. Бирақ барлиқ мәвҗудатларниң униңға тиз пүктүрүлгинини техи көрмидуқ. ⁹Лекин һазир биз Өзини қурван қилиш сәвәвидин шан-шәрәп вә һөрмәт таҗи кийдүрүлгән Әйса Мәсиһни көрдуқ. У Худаниң меһир-шәпқити билән пүткүл инсанларни дәп, бир мәзгил периштәләрдин төвән қилинип, өлүмниң тәмини тетиди.

¹⁰Пүткүл мәвҗудатни Өзи үчүн вә Өзи арқилиқ яратқан Худа нурғун пәрзәнтләрни Өзиниң шан-шәривидин һөзүрләндүрүш үчүн, уларни қутқузулушқа елип барғучи Әйса Мәсиһни азап-оқубәт арқилиқ камаләткә йәткүзүшни мувапиқ көрди. ¹¹Инсанларни пак қилғучи Әйса Мәсиһ билән пак қилинған инсанлар һәммиси бир Атидиндур. Шуниң үчүн Әйса Мәсиһ уларни «қериндаш» дейиштин номус қилмай, ¹²худди Муқәддәс Язмиларда йезилғандәк, Худаға:

«Намиңни қериндашлиримға җакалаймән,

Җамаәт ичидә Сени қошаққа қетип мәдһийиләймән», дегән.

¹³У йәнә:

«Мән Саңа ишинимән» вә

«Қараңлар, мана Мән бу йәрдә Худа Маңа ата қилған пәрзәнтләр билән биллә», дегән.

¹⁴Пәрзәнтләрниң тени гөш билән қанниң гәвдиси болғачқа, Әйса Мәсиһму шу пәрзәнтләрниңкигә охшаш гәвдидә болди. Бундақ қилиштики мәхсәт, У Өз өлүми арқилиқ өлүм һоқуқини тутқан шәйтан­ниң күчини^* бекар қилип, ¹⁵өмүр бойи өлүм қорқунучиниң қули болғанларниң һәммисини азатлиққа ериштүрүш үчүн еди. ¹⁶Наһайити рошәнки, Әйса Мәсиһ периштәләргә әмәс, Ибраһимниң әвлатлириға ярдәм беришкә кәлди. ¹⁷Шуңа У һәр җәһәттин қерин­даш­лириға охшаш болуши керәк еди. Шундақ болғанда, У Худаниң хизмитидә рәһимдил вә садиқ Баш Роһаний болуп, инсанларниң гуналирини Худаниң кәчүрүшигә ериштүридиған қурванлиқни берәләтти. ¹⁸У синақларни Өз бешидин кәчүрүп, азап чәккәчкә, синақ­ларға дуч кәлгәнләргә ярдәм берәләйду.

3

Әйса Мәсиһ Муса пәйғәмбәрдин үстүн

¹Шундақ екән, әй маңа охшаш асманға чақирилған, Худаға атал­ған қериндашлар, өзимиз етирап қилған, Худаниң әлчиси вә Баш Роһанийи болған Әйса Мәсиһ тоғрилиқ ойлинип көрүңлар. ²Худди Муса пәйғәмбәр Худаниң аилисидә^* хизмәт қилғанда, Худаға садиқ болғандәк, Әйса Мәсиһму Өзини тайинлап хизмәткә қойған Худаға садиқ болди. ³Лекин өй салғучи өзи салған өйдинму артуқ махти­нишқа сазавәр болғинидәк, Әйса Мәсиһму Муса пәйғәмбәрдин артуқ шан-шәрәпкә лайиқтур. ⁴Әлвәттә, һәммә өйниң бәрпа қилғучиси бардур, пүтүн мәвҗудатниң бәрпа қилғучиси болса Худадур. ⁵Муса пәйғәмбәр бир хизмәткар болуш салаһийити билән Худаниң аили­сидә садиқлиқ билән хизмәт қилған. Униң хизмити болса Худаниң кейинки вақитларда ашкарилимақчи болған һәқиқәтлиригә зимин һазирлаштин ибарәт еди. ⁶Лекин Әйса Мәсиһ болса, Оғул болуш салаһийити билән Худаниң әшу аилисини садиқлиқ билән башқурди. Әгәр биз җасаритимизни вә пәхирлинидиған үмүтүмизни ахирғичә давамлаштурсақ, Худаниң аилисигә тәвә болған болимиз.

Ишәнмәслик һәққидә агаһландуруш

^7-8Шуңа Муқәддәс Язмиларда Муқәддәс Роһниң дегинидәк,

«Бүгүн Худаниң авазини аңлиғиниңларда,

Әҗдатлириңлар Худаға хаинлиқ қилған

Вә чөлдә Уни синиған күнләрдикидәк җаһиллиқ қилмаңлар.

⁹Гәрчә әҗдатлириңлар қилғанлиримни уда қириқ жилғичә көргән болсиму,

Йәнила Мениң сәвир-тақитимни синиған еди.

¹⁰Шуниң үчүн у заманниң кишилиригә ғәзәпләндим

Вә дедимки: ‹ Уларниң қәлби Мәндин жирақ.

Мениң йолумни чүшәнмәйду.

¹¹Шуңа ғәзәпләнгинимдә қәсәм қилғинимдәк,

Улар арамлиғимдин һәргизму һөзүрлинәлмәйду › ».

¹²Әй қериндашлар, һәр қайсиңлар қәлбиңларниң яман нийәт вә ишәнмәсликкә толуп, мәңгү һаят Худадин йүз өрмәслигигә диққәт қилиңлар. ¹³Һеч қайсиңларниң қәлбиниң гунаниң аздуруши билән җаһиллашмаслиғи үчүн, «бүгүнла» болидикән, бир-бириңларни илһамландуруңлар. ¹⁴Дәсләптики ишәнчимизни бошаштурмай ахир­ғичә давамлаштурсақла, Әйса Мәсиһ билән биллә һәммидин ортақ һөзүрлинимиз.

¹⁵Жуқурида ейтилғинидәк,

«Бүгүн Худаниң авазини аңлиғиниңларда,

Әҗдатлириңлар Худаға хаинлиқ қилған күнләрдикидәк

Җаһиллиқ қилмаңлар».

¹⁶Худаниң авазини аңлап туруп, Униңға хаинлиқ қилғанлар кимләр еди? Муса пәйғәмбәр ғалибилик һалда Мисирдин елип чиққан әшу исраилларниң һәммиси әмәсму? ¹⁷Худа қириқ жил кимләргә ғәзәп­лән­ди? Йәнила шу гуна өткүзүп, җәсәтлири чөлдә қалғанларға әмәсму? ¹⁸Худа кимләрни Өз арамлиғидин һөзүрләндүрмәсликкә қәсәм қилди? Худаға бойсунмиғанларни әмәсму? ¹⁹Булардин көрүвала­лай­мизки, улар ишәнмигәнлиги үчүн, Худаниң арамлиғидин һөзүрли­нәлмиди.

4

Худаниң арамлиғи һәққидики вәдә

¹Бирақ Худаниң арамлиғидин һөзүрлиниш тоғрисидики вәдиси биз үчүн инавәтликтур. Шуңа аримиздики бирәрсиниңму бу мүмкинчиликтин мәһрум қелишидин еһтият қилайли. ²Худаниң арамлиғи һәққидики бу Хуш Хәвәр худди чөлдики исраилларға аңлитилғандәк бизләргиму аңлитилди. Лекин уларниң аңлиғанлири ишәнчи билән жуғурулмиғанлиқтин, уларға һеч қандақ пайдиси болмиған еди. ³Биз мәсиһийләр бу арамлиқтин һөзүрлинәләймиз. Лекин ишәнмигәнләргә кәлсәк, дәл Худаниң ейтқинидәк:

«Шуңа ғәзәпләнгинимдә қәсәм қилғинимдәк,

Улар арамлиғимдин һәргиз һөзүрлинәлмәйду».

Худа дунияни яратқандила, һәммә ишни тамамлиған еди. ⁴Чүнки яритилишниң йәттинчи күни һәққидә Муқәддәс Язмиларниң бир айитидә мундақ дейилгән: «Йәттинчи күни кәлгәндә, Худа яритиш ишини тамамлап арам алди». Демәк, Худаниң арамлиғи аллибурун моҗут еди. ⁵Бирақ жуқурида ейтилғандәк Худа: «Улар арамлиғим­дин һәргиз һөзүрлинәлмәйду», дегән.

⁶Буниңдин билимизки, Худаниң арамлиғи тоғрисидики бу Хуш Хәвәр­ни авал аңлиғанлар Худаға бойсунмиғанлиғи үчүн, арамлиқтин һөзүрлинәлмиди. Лекин бу арамлиқтин чоқум һөзүрлинәләйдиғанлар бар. ⁷Шуниң үчүн Худа әйнә шу арамлиқтин һөзүрлинәләйдиғанларни көздә тутуп, узақ вақиттин кейин мәлум бир күнни «бүгүн» дәп бәкитип, бурун ейтқан төвәндики сөзләрни Давут падиша арқилиқ Зәбурда йәнә ейтқан:

«Бүгүн Худаниң авазини аңлиғиниңларда,

Җаһиллиқ қилмаңлар».

⁸Әгәр Худаниң арамлиғи әҗдадимиз Йәшу^* исраилларни Худа беришкә вәдә қилған Қанан зиминиға башлап киргәндики арамлиқ болсиди, Худа кейин йәнә арамлиқ һәққидә тохтилип, «бүгүн» деми­гән болатти. ⁹Қисқиси, Худаниң йәттинчи күнидики арамлиғи Худаниң Өз бәндилирини күтүватиду.

¹⁰Худаниң арамлиғиға киргүчиләр худди Худа дунияни яритиш ишидин арам алғандәк, өзлириниң ишлиридин арам алиду. ¹¹Шуңа Худаға әйнә шу исраиллардәк бойсунмаслиқ қилип, жиқилип чүшмәс­­ли­гимиз үчүн, һәр биримиз бу арамлиқтин һөзүрлинишкә тири­шайли.

¹²Худаниң сөзи һаятий күчкә егә болған үнүмлүк сөздур. У һәр қандақ қош бислиқ қиличтинму иштик болуп, җан билән роһни, жилик билән боғумларни бир-биридин айриветәлигидәк өткүрлүк билән киши­ләрниң көңлигә кирип, уларниң йошурун арзу-һәвәс вә ой-пикирлирини паш қилиду. ¹³Худадин йошуруналайдиған һеч қандақ мәвҗудат йоқтур. Биз һесап беридиған Худа алдида һәммә нәрсә очуқ-ашкаридур.

Баш Роһанийимиз Әйса Мәсиһ

¹⁴Худа Оғли Әйса Мәсиһ бизниң асманға чиқип кәткән улуқ Баш Роһанийимиз болғачқа, етирап қилған ишәнчимиздә чиң турайли. ¹⁵Чүнки бизниң бу Баш Роһанийимиз аҗизлиқлиримизға һисдашлиқ қилмай қалмайду. Уму бизгә охшаш һәр хил синақларға дуч кәлгән, лекин гуна қилип бақмиғандур. ¹⁶Шуңа жүригимиз тоқ һалда меһир-шәпқәтлик Худаниң тәхтигә йеқинлишайли. Буниң билән Худаниң рәһим-шәпқитигә еришип, еһтияҗлиқ вақтимизда ярдәмгә егә бола­лаймиз.

5

¹Һәр қетимлиқ баш роһаний кишиләр арисидин таллинип, өз хәлқигә вакалитән Худаға хизмәт қилишқа тайинлинип, уларниң Худаға аталған һәдийәлирини вә гуналири үчүн қилған қурванлиқ­лирини Худаға суниду ²вә Худаниң йолини билмәй йолдин чәтнигән­ләргә мулайимлиқ билән муамилә қилалайду, чүнки униңму нурғун аҗизлиқлири бар. ³Шуниң үчүн у хәлқиниң гуналири үчүнла әмәс, өз гуналири үчүнму қурванлиқ сунуши керәк. ⁴Һеч бир киши баш роһаний мәртивисигә өзлүгидин еришәлмәйду, пәқәт Һарунға^* охшаш, Худа тәрипидин чақирилғандила бу мәртивигә еришәләйду. ⁵Худди шуниңдәк Әйса Мәсиһму Баш Роһаний мәртивисигә Өзлүги­дин еришкән әмәс. Бәлки Худа Уни тайинлап, Униңға:

«Сән Мениң Оғлумсән,

Бүгүн Мән Сениң Атаң екәнлигимни җакалидим», дегән.

⁶Муқәддәс Язмиларниң йәнә бир йеридә Худа Униңға:

«Сән Малкисидиққа^* охшаш тәртиптә тайинланған мәңгүлүк Роһанийсән», дегән.

⁷Әйса Мәсиһ йәр йүзидики вақтида, Өзини өлүмдин қутқуза­лайдиған Худаниң алдида қаттиқ жиғлап туруп, көз яшлири билән дуа-тилавәт қилған. Униң садақәтмәнлигидин дуалири Худаға йәткән еди. ⁸Гәрчә У Худа Оғли болсиму, азап чекиш җәриянида бойсунушни үгәнди. ⁹У мана мошундақ пүтүнләй бойсунғачқа, мукәммәл Баш Роһаний болуш һөддисидин чиқип, Өзигә бойсунғучиларниң һәммиси үчүн мәңгүлүк қутқузулуш мәнбәси болди. ¹⁰У Худа тәрипи­дин худди Малкисидиққа охшаш тәртиптә Баш Роһаний қилип җакаланди.

Ишәнчтин янмаслиққа агаһландуруш

¹¹Бу һәқтә ейтишқа тегишлик нурғун сөзлирим бар, лекин чүши­нәй демәй аңлапла қойсаңлар, буни силәргә чүшәндүрүш тәс. ¹²Гәрчә силәр аллиқачан тәлим бәргүчи болушқа тегишлик болсаңларму, бирақ әмәлиятта силәр йәнила башқиларниң Худаниң сөзи тоғриси­дики асасий билимләрни баштин үгитишигә муһтаҗсиләр. Демәк, силәргә йемәклик әмәс, бәлки йәнила сүт керәк. ¹³Чүнки пәқәт сүткила тайинидиғанлар бовақтин пәриқсиз болуп, уларда һәққанийәт һәққидики тәлимләрни егиләш тәҗрибиси камдур. ¹⁴Йемәклик болса йетилгәнләр үчүндур. Чүнки уларниң әқли йетилиш җәриянида яхши-яманни пәриқ етишкә көнгәндур.

6

^1-2Шуниң үчүн өлүмгә елип баридиған яманлиқлардин йениш, Худаға ишиниш, чөмүлдүрүлүшни қобул қилиш, башқиларға қол тәккүзүп дуа қилиш, тирилдүрүлүш вә мәңгүлүк һөкүм қатарлиқ тәлимләргә қайта асас салимиз, дәп олтармайли. Әйса Мәсиһ тоғриси­дики бу хил башланғуч тәлимләрдә тохтап қалмай, йетилишкә қарап маңайли. ³Худа халиса, биз шундақ қилимиз.

⁴Бәзи адәмләрни товва қилдуруп, қайтидин Худа йолиға башлаш мүмкин әмәс. Чүнки улар бир чағларда Худаниң нури билән йорутул­ған, Худаниң илтипатидин һөзүрләнгән, Муқәддәс Роһқа ортақ болған, ⁵Худаниң сөзиниң яхшилиғини вә келидиған заманда Худа аян қилидиған қудрәтләрни һис қилған болсиму, ⁶һалбуки улар Худа­дин ваз кәчти, Худа Оғлини рәт қилди. Бу Худа Оғлини чапрас яғачқа қайта миқлиған һәм Униңға дағ кәлтүргән билән баравәрдур.

⁷Пат-пат яққан ямғурдин териғучиларға пайдилиқ зираәтләрни өстүрүп бәргән йәр Худадин бәрикәт алиду. ⁸Әксичә тикән вә қамқақ өстүргән йәр пайдисизлиғидин Худаниң ләнитигә қелип, ахири көйдүрүлиду.

⁹Силәргә кәлсәм, қәдирлик қериндашлар, гәрчә жуқуриқи ишларни тилға алған болсамму, әһвалиңларниң буниңдин яхши екәнлигигә вә қутқузулушқа елип баридиған йолда меңиватқанлиғиңларға һәқиқий ишинимән. ¹⁰Худа адаләтсиз әмәстур. У һәргиз силәрниң Униңға сиңдүргән әҗриңлар вә мәсиһийләргә қилип келиватқан хизмитиңлар арқилиқ көрсәткән меһир-муһәббитиңларни унтумайду. ¹¹Пүтүн үмүтүңларниң әмәлгә ешиши үчүн, һәр бириңларниң ахирғичә шундақ ғәйрәт қилишиңларни арзу қилимиз. ¹²Шундақ болғанда, қашаңлардин болмай, бәлки өз ишәнчи вә сәвирчанлиғи билән Худаниң вәдисигә еришидиғанларни үлгә қилидиғанлардин болисиләр.

Худаниң вәдиси җәзмән әмәлгә ашиду

¹³Худадин үстүн туридиған һеч ким болмиғачқа, Худа Ибраһимға вәдә қилғанда, Өз нами билән қәсәм қилип мундақ деди: ¹⁴«Саңа чоқум бәхит ата қилип, нурғун әвлатларни беримән». ¹⁵Шуниң билән Ибраһим сәвир-тақәт билән күтүп, Худаниң вәдисигә еришти.

¹⁶Инсанлар өзлиридин үстүн туридиған бирини тилға елип, қәсәм қилиду. Қәсәм испат һесапланғанлиғи үчүн, һәр хил талаш-тартиш­ларға хатимә бериду. ¹⁷Шуниңдәк, Худа Өз вәдисигә еришидиған кишиләргә Өз ирадисиниң өзгәрмәйдиғанлиғини очуқ билдүрүш үчүн, вәдә бәргәндә қәсәм қилди. ¹⁸Худаниң бизгә бәргән вәдиси вә қәсими һәргиз өзгәрмәйду. Чүнки Худа ялған сөзлимәйду. Шуңа Худадин паналиниватқан бизләр Униң вәдиси вә қәсимидин көп илһамға еришип, көз алдимиздики үмүттә ишәнч билән чиң туралай­миз. ¹⁹Бу үмүт һаятимизға нисбәтән худди чиң илинған кемә ләңгири­дәк мустәһкәм болуп, у бизни асмандики ибадәтхана пәрдисидин өтүп, әң муқәддәс җайға киришкә йетәкләйду. ²⁰Әйса Мәсиһ бизгә йол ечиш үчүн, у йәргә биздин авал киргән болуп, бизләр үчүн Малкисидиққа охшаш тәртиптики мәңгүлүк Баш Роһаний болди.

7

Малкисидиқ һәққидә

¹Малкисидиқ Салим шәһириниң падишаси һәм улуқ Худаниң роһанийи болуп, Ибраһим бир қанчә падишани йеңип җәңдин қайтқан чағда, у Ибраһим билән көрүшкән вә униңға бәхит тилигән еди. ²Ибраһимму еришкән олҗисиниң ондин бир үлүшини униңға атиған еди. Малкисидиқ дегән исимниң мәнаси «Һәққанийәт пади­шаси» дегәнликтур. У Салим шәһириниң падишаси болуп, «Салим падишаси» дегәнниң мәнаси «Аманлиқ падишаси» дегәнлик­тур. ³Муқәд­­дәс Язмиларда униң ата-аниси, уруқ-әвлади, нәсәби һәм униң һаяти­ниң башлиниши вә ахирлишиши тоғрисида бирәр хатирә йоқтур. У худди Худа Оғлидәк мәңгүлүк роһанийдур.

⁴Малкисидиқ немә дегән улуқ адәм-һә! Һәтта әҗдадимиз Ибраһим­му олҗисиниң ондин бирини униңға атиған. ⁵Лавийниң әвлатлиридин роһаний болғанлар Тәврат қануни бойичә хәлиқтин, йәни өз қерин­даш­лиридин, уларниң өзигә охшаш Ибраһимниң нәсли болушиға қаримай, тапқининиң ондин бир үлүшини жиғиши керәк еди. ⁶Лекин Малкисидиққа кәлсәк, у лавий қәбилисидин болмисиму, Ибраһим еришкән олҗиниң ондин бир үлүшини қобул қилип, Ибраһимға — Худаниң вәдисигә егә болған бир адәмгә бәхит тилигән. ⁷Шүбһи­сизки, бәхит тилигүчи бәхиткә еришкүчидин үстүндур. ⁸Ондин бир үлүшни жиғидиған лавий роһанийлар бәри бир өлидиғанлардур. Бирақ Ибраһимдин ондин бир үлүшни қобул қилған Малкисидиқ болса Муқәддәс Язмиларда гувалиқ берилгәндәк йәнила һаяттур. ⁹Һәтта мундақ дейишкә болидуки, ондин бир үлүшни алидиған роһаний лавийларму әҗдади Ибраһим арқилиқ Малкиси­диққа ондин бир үлүшни бәргән. ¹⁰Чүнки Малкисидиқ Ибраһимни қарши алғанда лавийлар техи туғулмиған болсиму, уларни йәнила әҗдади Ибраһим­ниң вуҗудида, дәп қарашқа болиду. ¹¹Исраил хәлқигә чүширилгән Тәврат қанунидики роһанийлиқ түзүми лавий қәбилисиниң роһаний­лири арқилиқ жүргүзүләтти. Бирақ әгәр Худаниң инсанларни гунадин пак қилиш мәхсити бу роһанийлар арқилиқ әмәлгә ашқан болса, ундақта бу хил түзүм асасида тайинлан­ған Һарундәк тәртиптики әмәс, бәлки Малкисидиқтәк тәртиптики йәнә бир роһанийниң келишиниң немә һаҗити бар еди? ¹²Роһаний­лиқ тәртиви өзгәртилгәчкә, униңға мунасивәтлик роһанийлиқ түзүми­му өзгәртилишкә тоғра келиду. ¹³Бу ейтиливатқан сөзләр дәл Әйса Мәсиһкә қаритилған. У башқа бир қәбилидин болуп, бу қәбили­дин һеч ким қурванлиқ суписида хизмәттә болуп бақмиған. ¹⁴Рәбби­миз Әйса­ниң Йәһуда қәбилисидин екәнлиги ениқ. Муса пәйғәмбәр роһанийл­ар һәққидә тохталғанда, бу қәбилә тоғрисида бир нәрсә демигән еди.

Әйса Мәсиһ Малкисидиқтәк тәртиптики Роһанийдур

¹⁵Малкисидиқтәк тәртиптики башқа бир роһанийниң мәйданға келиши роһанийлиқ түзүминиң өзгәртилгәнлигини техиму ениқлаш­турди. ¹⁶Униң роһанийлиққа тайинлиниши болса пүтмәс-түгимәс һаятлиқ қудритигә егә болғанлиғидин болуп, һәргиз роһаний болғучи лавий қәбилисигә тәвә болуш керәк дегән түзүм бойичә болмиди. ¹⁷Бу һәқтә Муқәддәс Язмиларда: «Сән Малкисидиққа охшаш тәртиптә тайинланған мәңгүлүк Роһанийсән», дәп гувалиқ берилгән. ¹⁸Алдинқи түзүм аҗизлиғи вә пайдисизлиғи түпәйлидин күчидин қалди. ¹⁹Чүнки Тәврат қануни һеч кишини камаләткә йәткүзәлмиди. Шуңа униң орниға бизни Худаға йеқинлаштуридиған техиму яхши үмүт берилди.

²⁰Униң үстигә, бу үмүт Худаниң қәсими билән капаләткә егә қилин­ди. Илгири өткән роһанийлар Худаниң қәсимисиз роһаний болған еди. ²¹Лекин Әйса Мәсиһ болса Худаниң Униңға:

«Пәрвәрдигариң қәсәм қилди,

У қәсимидин һәргиз янмайду,

Сән мәңгүлүк Роһанийсән»,

дегән қәсими билән Роһаний болди. ²²Демәк, Әйса Мәсиһ техиму яхши бир келишимниң кепили қилинди.

²³Йәнә келип, илгири өткән көп роһанийлар өлүм түпәйлидин вәзиписини давамлаштурушқа амалсиз қалғачқа, бириниң орниға йәнә бири чиққан. ²⁴Лекин Әйса Мәсиһ мәңгү һаят болғачқа, Униң роһанийлиғи мәңгүлүктур. ²⁵Шу сәвәптин Әйса Мәсиһ Өзи арқилиқ Худаниң алдиға кәлгәнләрни үзүл-кесил қутқузушқа қадирдур. У мәңгү һаят болуп, улар үчүн Худаға мураҗиәт қилиду.

²⁶Әйса Мәсиһ дәл бизниң һаҗитимиздин чиқидиған Баш Роһаний­дур. У муқәддәс, әйипсиз, пак болуп, гунакарлардин айриветилип, асмандики әң жуқури орунға елип чиқилди. ²⁷У илгирики баш роһаний­­лардәк һәр күни алди билән Өз гуналири үчүн, кейин хәлиқниң гуналири үчүн қурванлиқ сунушқа муһтаҗ әмәс. Чүнки У Өзини қурван қилғанда, инсанларниң гуналири үчүн қилинидиған қурван­лиқни бир йолила ада қилди. ²⁸Тәврат қануни аҗиз болған инсанни баш роһаний қилип тайинлатти, лекин Тәврат қанунидин кейин Худа қәсәм билән қилған келишими арқилиқ, мәңгүлүк кама­ләткә йәткү­зүл­гән Оғлини Баш Роһаний қилип тайинлиди.

8

Баш Роһанийимиз Әйса Мәсиһ

¹Ейтқанлиримниң асасий нуқтиси шуки: асмандики улуқ Худаниң тәхтиниң оң тәрипидә олтиридиған бир Баш Роһанийимиз бар. ²У әң муқәддәс җайда, йәни инсан әмәс, бәлки Пәрвәрдигаримиз Худа қурған һәқиқий ибадәт чедирида хизмәт қилмақта.

³Һәр бир баш роһаний Худаға һәдийә вә қурванлиқлар сунуш үчүн тайинлиниду. Шуниң үчүн бизниң Баш Роһанийимизму Худаға бирәр нәрсә сунуши керәк еди. ⁴Әгәр У йәр йүзидә болсиди, һәргиз роһаний болматти. Чүнки бу йәрдә Тәврат қануниниң тәливи бойичә Худаға һәдийә сунидиған роһанийлар аллибурунла бардур. ⁵Бу роһаний­лар хизмәт қилидиған ибадәт чедири вә униңда қилинидиған хизмәтләр пәқәтла асмандики чедирниң вә униңда қилинидиған хизмәт­ләрниң көчүрүлмә нусхиси вә көләңгисидур. Дәрвәқә, Муса пәйғәмбәр дәл ибадәт чедирини қурмақчи болуватқанда, Худа униңға: «Буларниң һәммиси Мән саңа тағда көрсәткән нусха бойичә еһтият билән ясалсун», дәп агаһландурған. ⁶Әйса Мәсиһкә берилгән роһанийлиқ вәзиписи болса, башқа роһанийларниңкидин көп үстүндур. Шуниң­дәк, Худа билән инсанлар арисида У арқилиқ түзүлгән кейинки келишим дәс­ләпки келишимдин көп үстүндур. Чүнки бу келишим техиму яхши вәди­ләр үстигә қурулған.

⁷Әгәр дәсләпки келишим камчилиқсиз болса еди, кейинкисиниң һеч қандақ һаҗити болмиған болатти. ⁸Лекин Худа Өз хәлқини әйип­ләп мундақ дегән:

«Исраил вә Йәһудийә хәлиқлири билән

Йеңи бир келишим түзидиған күнләр келиду.

⁹Бу келишим Мән уларниң әҗдатлирини Мисирдин чиқириш үчүн,

Уларниң қоллирини тутуп түзгән келишимдәк болмайду.

Чүнки улар келишимимгә садиқ болмиди,

Шуңа Мәнму улардин нәзәримни йөткидим.

¹⁰У күнләрдин кейин, исраил хәлқи билән түзидиған келишимим мундақ:

Қанунлиримни уларниң әқлигә салимән,

Қәлбигә пүтимән.

Мән уларниң Худаси болимән.

Уларму Мениң хәлқим болиду.

¹¹Һеч кимниң өз жутдишиға, өз қериндишиға:

‹ Пәрвәрдигарни тонуңлар ›, дәп әқил үгитишиниң һаҗити қалмайду.

Чүнки гадайдин ханғичә

Һәммиси Мени тонуйду.

¹²Яманлиқлирини кәчүримән,

Гуналирини көңлүмдә сақлимаймән».

¹³Демәк, Худа бу келишимни «Йеңи» дейиш арқилиқ бурунқисиниң вақти өткәнлигини көрсәтти. Вақти өткән, конириған нәрсә узун өтмәй йоқилиду.

9

Кона келишим дәвридики ибадәт

¹Кона келишим дәвридә ибадәт қаидилири вә инсанлар бәрпа қилған ибадәт җайи бар еди. ²Ибадәт җайида бир чедир тикилгән болуп, униң муқәддәс җай дәп аталған бөлүмидә чирақдан, үстәл, үстәл үстидә болса Худаға һәдийә қилинған нанлар болатти. ³У йәрдики пәрдиниң кәйнидә әң муқәддәс дәп аталған йәнә бир бөлүм бар еди. ⁴Алтун исриқдан вә пүтүнләй алтун билән қапланған келишим сандуғи у йәрдә еди. Сандуқниң ичидә алтундин ясалған, манна^* селинған комзәк, Һарунниң бихлиған һасиси^* вә пәризләр йезилған икки таш тахта бар еди. ⁵Шан-шәрәплик «керублар» «Меһир-шәпқәт тәхти» дәп аталған сандуқ ағзи үстигә орнитилған болуп, қанатлири билән уни йепип туратти. Әнди мән буларни техиму тәпсилий чүшәндүрүп олтармаймән.

⁶Һәммә нәрсә мана шундақ орунлаштурулғандин кейин, роһаний­лар чедирниң «Муқәддәс җай» дәп аталған бөлүмигә дайим кирип, ибадәт хизмитини қилатти. ⁷Бирақ «Әң муқәддәс җай» дәп аталған иккинчи бөлүмгә пәқәт баш роһаний жилда бир қетимла кирәтти. Роһаний у йәргә өз гуналири вә хәлиқниң наданлиғи түпәйлидин өткүзгән гуналири үчүн аталған қурванлиқ қенини алмай кирмәтти. ⁸Бу ибадәт хизмәтлириниң елип берилиши билән, Муқәддәс Роһ бизгә шуни көрситип бәрдики, ибадәт чедири, шундақла у вәкиллик қилған ибадәт хизмәтлири барла болидикән, әң муқәддәс җайға баридиған йол авам хәлиққә һәргиз ечилматти. ⁹Мана булар һазирқи заман үчүн бир тәҗрибә савақтур. Буниңдин шуни көрүвелишқа болидуки, Худаға сунулған һәдийә вә қурванлиқлар ибадәт қилғучини пак вижданлиқ қилалмайду. ¹⁰Улар пәқәт һалал вә һарам йемәк-ичмәк вә бойини суға селиш рәсмийәтлири билән мунасивәтлик болуп, Худа йеңи тәртипни орнатқичә күчкә егә болған сиртқи көрүнүш җәһәт­тики қаидә-низамлардур.

¹¹Лекин Әйса Мәсиһ болса гөзәл ишларни әмәлгә ашурған Баш Роһаний болуп, адәм қоли билән ясалмиған, бу дунияға мәнсүп болмиған, асмандики техиму улуқ вә техиму мукәммәл ибадәт чеди­риға кирди. ¹²У бу әң муқәддәс җайға өшкә яки мозайларниң қурванлиқ қенини әмәс, бәлки Өзиниң қурванлиқ қенини төкүш арқилиқ бирла қетим кирди. Мошундақ қилип, у инсанларниң гуналирини жуюп, инсанларни мәңгүгә азат қилди. ¹³Кона келишим дәвридә өшкә вә буқиларниң қени һәм калиниң күли напакларниң учисиға сепилсә, улар сиртқи җәһәттә тазилинип пак болатти. ¹⁴Ундақта, Әйса Мәсиһниң қеничу? У вижданимизни өлүмгә елип баридиған қилмишлардин пак қилип, бизни мәңгү һаят Худаға ибадәт қилишқа техиму йетәклимәмду?! У Худаниң мәңгүлүк Роһи арқилиқ Өзини кам-котисиз қурванлиқ сүпитидә бизниң гунали­римиз үчүн Худаға атидиғу!

¹⁵Шуниң үчүн Әйса Мәсиһ Худа билән инсанлар оттурисида түзүлгән Йеңи келишимниң васитичисидур. У арқилиқ Худа тәрипи­дин чақирилғанлар вәдә қилинған мәңгүлүк мирасқа еришәләйду. Чүнки У уларни гуна қилиш сәвәвидин Кона келишим тәрипидин бәкитилгән мәңгүлүк өлүмдин ибарәт җазадин қутқузуш үчүн өлди.

¹⁶Әгәр вәсийәт қалдурулса, вәсийәт қалдурғучи өлмигичә, вәсийәт күчкә егә болмайду. ¹⁷Чүнки вәсийәт пәқәт өлүмдин кейин күчкә егә болиду. Вәсийәт қалдурғучи һаятла болса, вәсийитиниң һеч қандақ күчи болмайду. ¹⁸Шуниң үчүн дәсләпки келишимму қан еқитилған­дила, андин күчкә егә болған. ¹⁹Муса пәйғәмбәр Тәврат қануниниң һәр бир әмрини пүткүл хәлиққә уқтурғандин кейин, мозай вә өшки­ләрниң суға арилаштурулған қенини қизил жуң жипта бағланған марҗангүл билән қанун дәстүригә вә пүтүн хәлиққә сәпти. ²⁰Андин у: «Бу қан келишим қенидур. У Худа әмәл қилишиңларға әмир қилған келишимни күчкә егә қилиду», деди. ²¹У йәнә ибадәт чедириға вә чедирда қурванлиқ қилишқа ишлитилидиған пүткүл сайманларниң үстигә қан сәпти. ²²Дәрвәқә, Тәврат қануни бойичә һәммә нәрсә дегидәк қан билән паклиниду. Қурванлиқ қени төкүлмәй, гуналар кәчүрүм қилинмайду.

²³Шу сәвәптин асмандикигә тәхлит қилип ясалған бу нәрсиләр мошу усул билән паклиниши керәк еди. Бирақ асмандики нәрсиләр болса булардин көп яхши қурванлиқлар билән паклиниши керәк. ²⁴Шуңа Әйса Мәсиһ Худаниң һозурида болуп бизгә вәкиллик қилиш үчүн, асмандики ибадәт җайиға тәхлит қилинған, адәм қоли билән ясалған муқәддәс җайға әмәс, бәлки асманниң өзигә кирди.

²⁵У йәһудийларниң баш роһанийидәк, жилму-жил қурванлиқ қилинған һайванларниң қенини елип, әң муқәддәс җайға қайта-қайта киргини йоқ. ²⁶Әгәр шундақ қилишниң зөрүрийити болған болса, дуния яритилғандин бери Әйса Мәсиһниң қайта-қайта азап чекип қурван болушиға тоғра келәтти. Лекин Әйса Мәсиһ мана бу ахир заманда инсанларни гунадин азат қилиш үчүн, бир йолила оттуриға чиқип Өзини қурван қилди. ²⁷Һәммә адәмниң бир қетим өлүши вә өлгәндин кейин сораққа тартилиши бәкитилгән. ²⁸Шуниңдәк, Әйса Мәсиһму нурғун кишиләрниң гуналирини Өз үстигә елиш үчүн, бирла қетим қурван болди. У қайта кәлгәндә, инсанларниң гуналириниң төләмигә қурван болуш үчүн әмәс, бәлки Өзини күткәнләрни үзүл-кесил қутқузуш үчүн келиду.

10

Әйса Мәсиһниң бир қетимлиқ қурванлиғи

¹Тәврат қануни Әйса Мәсиһ кәлгүсидә елип келидиған гөзәл ишларниң өз әйнини әмәс, бәлки униң көләңгисинила сүрәтләп бериду. Шу сәвәптин Тәврат қануни өзигә әмәл қилип, жилму-жил охшаш қурванлиқларни аташ арқилиқ Худаға ибадәт қилидиған адәмләрни һәргизму гуналиридин пак қилалмайду. ²Әгәр пак қилали­ған болса, қурванлиқ қилиш ахирлишаттидә, ибадәт қилғучиларму гуналиридин бирақла паклинип, виждани йәнә өз гуналири түпәйли­дин азапланматти. ³Һалбуки, у қурванлиқлар уларға өз гуналирини һәр жили әслитип туриду. ⁴Чүнки буқа вә өшкиләрниң қени инсанлар­ни гунадин һәргиз пак қилалмайду. ⁵Шуниң үчүн Әйса Мәсиһ дунияға кәлгәндә мундақ дегән:

«Инсанлардин қурванлиқ вә һәдийәләрни тәләп қилмидиң,

Лекин Мән үчүн бир тән һазирлидиң.

⁶Көйдүрмә қурванлиқ вә гуна үчүн сунулған башқа қурванлиқлардинму хурсән болмидиң.

⁷Шуңа дедимки, ‹ Әй Худа, Сениң қанун дәстүрүңдә Мән тоғрилиқ йезилғинидәк,

Сениң ирадәңни ишқа ашуруш үчүн кәлдим › ».

⁸Әйса Мәсиһ алди билән Худаға: «Қурванлиқ вә һәдийәләрни тәләп қилмидиң. Көйдүрмә қурванлиқ вә гуна үчүн сунулған башқа қурван­лиқ­лардинму хурсән болмидиң», дегән. Бу қурванлиқлар Тәврат қануниниң тәливи бойичә қилинсиму, У йәнила шундақ дегән. ⁹Андин кейин йәнә: «Сениң ирадәңни ишқа ашуруш үчүн кәлдим», дегән. Демәк, Худа кейинки қурванлиқни күчкә егә қилиш үчүн, бурунқи қурванлиқ қилиш қаидисини әмәлдин қалдурди. ¹⁰Худаниң бу ирадиси бойичә Әйса Мәсиһниң Өз тениниң бир йолила қурван қилиниши арқилиқ биз гунадин паклинип, Худаға аталдуқ.

¹¹Роһанийлар һәр күни қурванлиқ суписи алдида туруп, ибадәт хизми­тини қилиш үчүн гуналарни жуялмайдиған охшаш хилдики қурванлиқларни Худаға қайта-қайта суниду. ¹²Бирақ бизниң Роһанийи­миз болса Өзини қурван қилиш билән гуналарни жуйидиған бирла қетимлиқ, мәңгү инавәтлик қурванлиқни Худаға сунди. Андин У Худаниң оң йенида олтирип, ¹³дүшмәнлириниң Өз айиғи астида тиз пүктүрүлүшини күтмәктә. ¹⁴У мошу бир қурванлиқ билән өзини Худа­ға атиған кишиләрни Худаниң алдида мәңгү мукәммәл қилди. ¹⁵Муқәддәс Язмиларда хатириләнгәндәк, Муқәддәс Роһму бу һәқтә бизгә гувалиқ бериду. У авал мундақ дәйду:

¹⁶«У күнләрдин кейин, улар билән түзидиған келишимим мундақ:

Қанунлиримни уларниң қәлбигә салимән, әқлигә қуйимән».

¹⁷Андин йәнә мундақ дәйду:

«Уларниң гунайи вә яманлиқлирини

Көңлүмдә қайта сақлимаймән».

¹⁸Шуңа гуналар кәчүрүм қилинған екән, йәнә гуналар үчүн қурван­лиқ қилишниң һаҗити қалмайду.

Худаға йеқинлишайли

¹⁹Шуниң үчүн, әй қериндашлар, Әйса Мәсиһниң қурванлиқ қени арқилиқ асмандики әң муқәддәс җайға жүригимиз тоқ һалда кирәләй­миз. ²⁰Чүнки Әйса Мәсиһ Өз тениниң қурван болуши арқилиқ асмандики ибадәтхана пәрдисидин өтүп, биздин авал у йәргә киргән болуп, у һаятлиққа йетәкләйдиған йеңи бир йолни бизгә ечип бәрди. ²¹Худаниң аилисигә, йәни мәсиһийләр җамаитигә җавапкәр бир Баш Роһанийимиз болған екән, ²²мустәһкәм ишәнч вә сәмимий қәлб билән Худаға йеқинлишайли. Чүнки диллиримиз Әйса Мәсиһниң қениниң сепилиши билән виждан азавидин халас болған вә бәдинимиз пакиз су билән жуюлғандәк пакланған. ²³Башқилар алдида етирап қилған үмүтүмиздә иккиләнмәй чиң турайли. Чүнки вәдә бәргүчи Худа ишәнч­ликтур. ²⁴Меһир-муһәббәт көрситиш вә яхши иш қилиш үчүн бир-биримизни қандақ илһамландурушни ойлайли. ²⁵Бәзиләрдәк мәсиһийләр җамаитидә җәм болуш вә Худаға ибадәт қилиштин баш тартмайли. Әксичә дайим җәм болуп, бир-биримизни илһамланду­райли. Болупму Әйса Мәсиһниң қайта келидиған күниниң аз қалған­ли­ғини билгән екәнмиз, техиму шундақ қилайли.

²⁶Һәқиқәтни тонуп туруп, йәнила қәстән гуна^* өткүзүвәрсәк, у чағда гуналар үчүн сунулидиған башқа бир қурванлиқ йоқтур. ²⁷Бизгә қалидиғини пәқәт сорақ вә Худа билән қаршилишидиған­ларни өртәп түгитидиған ялқунлуқ отни қорқунуч ичидә күтүштур. ²⁸Тәврат қануниға хилаплиқ қилған киши икки яки үч гувачиниң испати болсила, кәңчилик қилинмай өлтүрүләтти. ²⁹Ундақта, бир киши Худа Оғлини дәпсәндә қилса, Худаниң келишимини күчкә егә қилған вә өзини паклиған қанға сәл қариса, өзигә шәпқәт қилған Муқәддәс Роһни һақарәт қилса, техиму еғир җазаға лайиқ болмамду?! ³⁰Чүнки Тәвратта: «Интиқам Мениң, җазасини Өзәм беримән» вә «Пәрвәр­дигар Өз хәлқини сораққа тартиду», дегүчиниң Худа екәнли­гини билимиз. ³¹Мәңгү һаят Худа тәрипидин җазаға тарти­лиш немә дегән қорқунучлуқ-һә!

³²Худа қәлбиңларни йорутқан әшу күнләрни есиңларда тутуңлар. Шу вақитларда азап-оқубәтлик күрәшләргә бәрдашлиқ берип, ишәнчиң­ларда чиң турдуңлар. ³³Бәзидә хәлқиаләм алдида һақарәт вә харлинишларға учридиңлар. Бәзидә өзәңларға охшаш муамилигә учриғанлар тәрәптә турдуңлар. ³⁴Мәһбус мәсиһийләрниң дәрдигә ортақ болдуңлар. Мал-мүлкүңлар буланғандиму, кәлгүсидә техиму гөзәл, бақий байлиққа егә болидиғанлиғиңларни билгәчкә, хошаллиқ билән қобул қилдиңлар. ³⁵Шуниң үчүн җасаритиңларни йоқатмаңлар. Бу җасарәтниң мукапити интайин зордур. ³⁶Худаниң ирадиси бойичә иш қилип, Униң вәдә қилғанлириға муйәссәр болуш үчүн, сәвир қилишиң­ларға тоғра келиду. ³⁷Чүнки Муқәддәс Язмиларда Худа мундақ дегән:

«Кәлгүчи пат йеқинда келиду, кечикмәйду.

³⁸Мән ‹ Һәққаний › дегән адәм, ишәнчи билән яшайду.

Әгәр у ишәнчидин янса, униңдин хурсән болмаймән».

³⁹Бирақ биз ишәнчидин йенип һалак болидиғанлардин әмәс, бәлки ишәнч қилип қутқузулушқа еришидиғанлардиндурмиз.

11

Ишәнч

¹Ишәнч Худаниң вәдисигә бағланған үмүтниң әмәлгә ашидиған­лиғиға болған ишәнч, көрүнмәйдиған моҗутлуққа болған қайиллиқтур. ²Әҗдатлиримиз мана мошундақ ишәнч билән Худаниң махтишиға сазавәр болған.

³Биз ишәнч арқилиқ каинатниң Худаниң әмри билән яритилған­лиғини, биз көрәләйдиған мәвҗудатларниң көргили болидиғандин бәрпа болмиғанлиғини чүшинәләймиз.

⁴Һабилниң Қабилниңкидинму яхши бир қурванлиқни Худаға атиши ишәнчи сәвәвидин болди. Һабилниң ишәнчи сәвәвидин Худа уни һәққаний адәм дәп җакалиди вә униң атиғанлирини қобул қилди. Һабил гәрчә өлгән болсиму, ишәнчи билән йәнила бизгә сөзләват­қандәк турмақта.

⁵Ишәнчи сәвәвидин Һанух өлмәй турупла асманға көтирилди. Һеч ким уни тапалмиди, чүнки Худа уни Өз йениға елип кәткән еди. Асманға көтирилиштин илгири униң Худани хурсән қилған адәм екәнлиги җакаланған еди. ⁶Демәк, ишәнч болмай туруп, Худани хурсән қилиш мүмкин әмәс. Чүнки Худаниң алдиға келидиған киши Униң бар екәнлигигә вә Уни издигәнләргә издәш әҗрини қайтури­ди­ғанлиғиға ишиниши керәк.

⁷Ишәнчи сәвәвидин Нуһ пәйғәмбәр техи көрүлүп бақмиған вақиә­ләр һәққидә Худа тәрипидин агаһландурулғанда, Худаниң сөзигә бойсу­нуп, пүтүн аилисидикиләрни қутқузуш үчүн бир кемә ясиди. Һәм ишәнчи арқилиқ дуниядики адәмләрниң қилмишлириниң җазали­нишқа лайиқ екәнлигини көрситип бәрди. Ишәнчи сәвәвидин у Худа тәрипидин һәққаний адәм дәп җакаланди.

⁸Ишәнчи сәвәвидин Ибраһим Худа униңға бәрмәкчи болған зимин­ға чақирилғанда, у Худаға бойсунуп, қәйәргә баридиғанлиғини билмәй туруп йолға чиқти. ⁹У вәдә қилинған җайға берип, бу яқа жутта чедирларда туруп, ишәнчи билән яшиди. Худаниң Ибраһимға қилған вәдисиниң мирасхорлири болған Исһақ вә Яқупларму шундақ чедир­лар­да турди. ¹⁰Ибраһимниң шундақ қилишидики сәвәп, у Худа тәрипи­дин лайиһилинип селинған, һули мустәһкәм мәңгүлүк шәһәр­ни күткән еди.

¹¹Гәрчә Ибраһим қерип қалған, аяли Сарә болса туғут йешидин өткән болсиму, Ибраһимниң ишәнчи сәвәвидин Худа униңға пәрзәнт көрүш шәривини ата қилди. У өзигә вәдә қилған Худаниң ишәнчлик екәнлигини биләтти. ¹²Буниң билән бир адәмдин, болупму йеши бир йәргә берип қалған адәмдин асмандики юлтузлардәк көп вә деңиз бойидики қумдәк сансиз әвлатлар барлиққа кәлди.

¹³Ишәнчи бар бу кишиләр Худа вәдә қилғанларға муйәссәр болмай турупла аләмдин өтти. Бирақ улар һаят вақтида ишәнчи билән жирақни көрүп, бу вәдиләрниң кәлгүсидә әмәлгә ешишини хурсән­лик билән күткән вә өзлириниң йәр йүзидә яқа жутлуқ вә мусапир екәнлигини етирап қилишқан еди. ¹⁴Уларниң бундақ етирап қилиши өзлири тәвә болған маканға тәшна болуватқанлиғини ипадилигән­ликтур. ¹⁵Улар өз жутини сеғинған болса, қайтип кетиш пурсити болған болатти. ¹⁶Лекин улар техиму яхшисиға, йәни асмандики мака­ни­ға тәлпүнди. Шуниң үчүн Худа уларниң Худаси дәп атилиш­тин номус қилмайду. Худаниң асманда улар үчүн бир шәһәр һазирлиған­лиғиниң өзи буниң испатидур.

^17-18Ибраһим Худа тәрипидин синалғинида, ишәнчи сәвәвидин оғли Исһақни қурванлиқ сүпитидә Худаға атиди. Гәрчә Худа униңға, «Мән саңа вәдә қилған әвлатлириң Исһақтин келип чиқиду», дегән болсиму, у йәнила бирдин-бир оғлини қурван қилишқа тәйяр еди. ¹⁹Ибраһим Исһақ өлгән тәғдирдиму, Худаниң уни тирилдүрәләйдиғанлиғиға ишәнди. Мундақчә ейтқанда, Ибраһимға нисбәтән Худа Исһақни өлүмдин тирилдүрүп, қайтуруп бәрди.

²⁰Ишәнчи сәвәвидин Исһақ оғуллири Яқуп билән Әсавниң кәлгүси үчүн хәйирлик дуа қилди.

²¹Ишәнчи сәвәвидин Яқуп аләмдин өтүш алдида Йүсүпниң икки оғли үчүн хәйирлик дуа қилип, һасисиға тайинип туруп, Худаға сәҗдә қилди. ²²Ишәнчи сәвәвидин Йүсүп сәкратқа чүшүп қалғанда, исраилларниң Мисирдин чиқип кетидиғанлиғини алдин-ала ейтти һәм кетишидә өзиниң устиханлириниму елип кетишни тапилиди.

²³Ишәнчи сәвәвидин Муса пәйғәмбәр туғулғанда, униң ата-аниси уни үч ай йошурди. Чүнки улар Мусаниң адәттики бала әмәс екәнлигини көрди, падишаниң пәрманидинму қорқмиди. ²⁴Ишәнчи сәвәвидин Муса пәйғәмбәр чоң болғандин кейин, Мисир падишасиниң қизиниң оғли болуш салаһийитини рәт қилди. ²⁵У гуналиқ ишларни қилиштин келидиған вақитлиқ хошаллиқтин һөзүрлинишниң орниға, Худаниң хәлқи билән биллә азап чекишни таллиди. ²⁶У Худа әвәтишкә вәдә қилған Қутқазғучи-Мәсиһ үчүн харлинишни, Мисирниң ғәзнисидики байлиққа егә болуштинму әвзәл билди. Чүнки у асмандики мукапатни күтүвататти. ²⁷Ишәнчи сәвәвидин у Мисирдин кәтти. Чүнки у көзгә көрүнмәйдиған Худани көрүп турғандәк Униңға ишинип, падишаниң ғәзивидинму қорқмай, өз йолиға меңивәрди. ²⁸Ишәнчи сәвәвидин у Худаниң әмри бойичә исраилларға «Өтүп кетиш» кечисиниң тамиғи­ни^* тәйярлаш вә боғузланған қурванлиқларниң қенини ишик кешәкли­ригә сүркәшни буйриди. Униң бундақ қилиши җан алғучи периштәниң исраилларниң тунҗа туғулғанлириға тәгмәслиги үчүн еди.

²⁹Ишәнчи сәвәвидин исраиллар Қизил деңиздин қуруқлуқта маңған­дәк меңип өтти. Бирақ уларни қоғлап кәлгән мисирлиқлар ушбу деңиз­дин өтмәкчи болғанда, су уларни ғәриқ қилди.

³⁰Ишәнчи сәвәвидин исраиллар йәттә күн Ериха^* шәһәр сепилини айланғандин кейин, сепил өрүлди.

³¹Ишәнчи сәвәвидин паһишә аял Раһаб исраил чарлиғучилирини достларчә күтүвалғачқа, Худаға бойсунмиған өз шәһиридикиләр билән бирликтә өлтүрүлмиди.

³²Йәнә немә дәй? Гидон, Барақ, Шимшон, Йифтах, Давут, Самуил вә башқа пәйғәмбәрләр тоғрисида ейтип кәлсәм вақит йәтмәйду. ³³Улар ишәнчи билән әтрапидики дөләтләрни бойсундурди, адиллиқ билән дөләт башқурди, Худа вәдә қилғанларға еришти, ширлар үстидин ғалип кәлди,^{* 34}дәһшәтлик отни өчүрди, қиличтин қечип қутулди, аҗиз­лиқ­тин күчәйди, җәңләрдә батурлуқ көрсәтти, дүшмән қошун­лирини мәғлуп қилди. ³⁵Ишәнчи сәвәвидин бәзи аяллар өлүп кәткән уруқ-туққанлирини өлүмдин қайтурувалди.

Бәзи кишиләр болса кәлгүсидә өлүмдин тирилип техиму яхши бир һаятлиққа еришиш үчүн, искәнҗиләргә^* бәрдашлиқ берип өлүшкә рази болдики, ишәнчидин ваз кечип зиндандин азат болушни халимиди. ³⁶Йәнә бәзиләр мәсқириләргә учрап қамчиланди, бәзиләр һәтта кишәнлинип зинданға ташланди, ³⁷чалма-кесәк қилип өлтүрүл­ди, һәрә билән һәрилинип парчиланди, қиличлинип өлтүрүлди, қой-өшкә терилирини йепинча қилған һалда сәрсан болуп жүрди, намрат­лиқта яшиди, зиянкәшликләргә учриди, хорланди. ³⁸Чөлләрдә вә тағларда сәргәрдан болуп, өңкүрләрдә вә гәмиләрдә йошурунуп жүрди. Улар бу дунияға зайә кәткән еди.

³⁹Уларниң һәммиси ишәнчи билән Худани хурсән қилған болсиму, уларниң ичидә бирәрсиму һаят вақтида Худа вәдә қилғанларниң һәммисигә толуқ еришкини йоқ. ⁴⁰Чүнки Худаниң техиму яхши бир плани бойичә бизму Худа тәрипидин камаләткә йәткүзүлидиғанларниң ичидә болғачқа, улар биз билән биллә Худаниң камаләткә йәткүзүш вәдисигә еришиду.

12

Худа Өз пәрзәнтлирини тәрбийиләйду

¹Бизгә ишәнч билән яшашниң немә екәнлигини көрсәткән әшу кишиләр худди гувачилардәк әтрапимизда болған екән, бизгә тосқунлуқ қилидиған һәр хил ишлардин вә бизни чирмавалған гуналардин қол үзүп, алдимиздики мусапини чидамлиқ билән бесип өтәйли. ²Көзүмиз ишәнчимизниң асасчиси вә мукәммәлләштүргүчиси болған Әйса Мәсиһтә болсун. У Өзини күткән хошаллиқ үчүн, чапрас яғачтики азапқа бәрдашлиқ бәрди һәм бундақ һақарәтлик өлтүрү­лүшкә писәң қилмиди. Шуниңдин бу ян У Худаниң тәхтиниң оң тәрипидә олтармақта.

³Роһуңлар чүшүп, җасаритиңларни йоқатмаслиғиңлар үчүн, Әйса Мәсиһниң гунакарларниң шунчә хорлашлириға қандақ бәрдашлиқ бәргәнлигини ойлап көрүңлар. ⁴Гунаға қарши күришиңларда техи қан аққузуш дәриҗисигә берип йәтмидиңлар. ⁵Худаниң силәрни Өз пәрзәнтлирим дәп илһамландуридиған Муқәддәс Язмилардики мону сөзлирини унтудуңларму?

«Пәрзәндим, Пәрвәрдигарниң тәрбийисигә сәл қарима,

Әйиплишидин роһсизланма,

⁶Чүнки Пәрвәрдигар сөйгәнлиригә тәрбийә бериду,

Пәрзәндим дәп қобул қилғанларни чивиқлайду».

⁷Азап чәккиниңларни Худаниң тәрбийиси дәп билип, униңға бәрдаш­­лиқ бериңлар. Чүнки силәрниң тәрбийә елишиңларниң өзи Худаниң силәрни пәрзәндим дәп муамилә қилидиғанлиғини көрси­тиду. Қайси пәрзәнт атиси тәрипидин тәрбийиләнмисун? ⁸Шуниң үчүн Худаниң пәрзәнтлириниң һәммиси Худа тәрипидин тәрбийили­ниду. Әгәр Худаниң пәрзәнтлири алидиған тәрбийидин мәһрум болсаңлар, һәқиқий пәрзәнткә әмәс, бәлки ата тәрбийиси көрмигән һарамдин бол­ған пәрзәнткә охшап қалисиләр. ⁹Йәр-йүзидики атимиз­ниң тәрбийи­сини қобул қилип, уларни һөрмәтләп кәлдуқ. Шундақ екән, асмандики Атимизға техиму бойсунуп яшишимиз керәк әмәсму?

¹⁰Йәр-йүзидики атимиз бизни пәқәт өзи мувапиқ көргән йол бойичә вақитлиқ тәрбийиләйду. Лекин Худаниң тәрбийиси һемишәм бизниң пайдимиз үчүндур. У бизни Өз паклиғидин һөзүрләндүрүш үчүн тәрбийиләйду. ¹¹Қаттиқ тәрбийә билән түзитилгән адәм түзитиш берилгән вақитниң өзидә хошал болмайду, көңли бузулиду. Бирақ кейин у бундақ түзитиш билән тавлинип, аманлиқ вә һәққанийлиқ йолида маңиду.

¹²Шуниң үчүн талған қолуңларға мәдәт берип, пүкүлгән тизиңлар­ни руслаңлар. ¹³Силәргә әгәшкән «асқақларниң» жиқилип чүшмәслиги үчүн маңған йолуңлар түз болсун. Буниң билән силәр уларниң шипа тепишиға ярдәм берәләйсиләр.

Еһтият билән яшаңлар

¹⁴Кишиләр билән инақ өтүшкә вә пак яшашқа тиришиңлар. Чүнки пак яшимиған киши Рәбкә йеқинлишалмайду. ¹⁵Диққәт қилиңларки, һеч ким Худаниң меһир-шәпқитидин мәһрум қалмисун. Силәргә зиян йәткүзидиған вә көпчиликни зәһәрләйдиған, адавәтниң гияси араңларда йилтиз тартмисун. ¹⁶Һеч ким җинсий әхлақсизлиқ қилми­сун яки тунҗа оғуллуқ мирас һоқуқини бир вақлиқ тамаққа сатқан Әсавға охшаш, Худаға беһөрмәтлик қилмисун. ¹⁷Силәргә мәлумки, Әсав кейин атисиниң хәйирлик дуасини елишни ойлисиму, рәт қилин­ди. У пушайман қилип, дуа елиш үчүн һәтта көз яшлирини еқитип ялвурған болсиму, кечиккән еди.

¹⁸Силәр исраиллар Тәврат қанунини қобул қилған, қол билән тутқили болидиған, ялқунлап от йенип туруватқан һәм қара булут, қараңғулуқ, қара боран қаплиған Синай теғиға кәлмидиңлар. ¹⁹У җайда чақириқ канийиниң садаси билән сөзлигән авазни аңлиғанлар: «Бундақ сөзләр әнди бизгә ейтилмисикән!» дәп Худаға ялвурған еди. ²⁰Чүнки «Әгәр бу таққа һәтта бирәр һайван йеқин кәлсиму, чалма-кесәк қилип өлтүрүлсун» дегән әмир уларға наһайити еғир кәлгән еди. ²¹У көрүнүш шундақ қорқунучлуқ едики, һәтта Муса пәйғәм­бәрму: «Бәк қорқуп титрәп кәттим», дегән еди.

²²Силәр Сион теғиға, йәни мәңгү һаят Худаға тәәллуқ — асмандики Йерусалимға кәлдиңлар. У һейт-мәрикә хошаллиғиға чөмгән он миңлиған периштәләр жиғилған, ²³исимлири асманда йезилған тунҗа туғулғанлар^* җәм болидиған, пүтүн инсанларниң сорақчиси Худа бар болған, камаләткә йәткүзүлгән һәққаний кишиләрниң роһлири моҗут болған, ²⁴Йеңи келишимниң васитичиси Әйса Мәсиһ һәм Униң сепилгән қени болған җайдур. Бу сепилгән қан Һабилниң қенидәк интиқам дәп һөкүрәп жиғлашниң орниға, гуналарни кәчүрдүм, дәп капаләт бериду.

²⁵Силәргә буларни ейтқан Худадин йүз өрмәсликкә диққәт қилиңлар. Чүнки бу аләмдә өзлирини агаһландурғучи Муса пәйғәмбәрни рәт қилған исраиллар бундақ қилишниң җазасидин қутулал­миған йәрдә, асмандики бизни агаһландурғучини рәт қилсақ, у җазадин биз қандақ­му қутулалаймиз?! ²⁶Худа Синай теғидин сөзлигәндә, Униң авази зимин­ни зил-зилигә кәлтүргән еди. Лекин әнди У: «Йәнә бир қетим зиминнила әмәс, асманниму зил-зилигә кәлтүримән», дәп вәдә қилди. ²⁷«Йәнә бир қетим» дегән бу сөз зил-зилигә кәлтүрүлидиған­лар­ниң, йәни яритилған нәрсиләрниң зил-зилә билән йоқитилип, зил-зилигә кәлтүрү­лмәйдиғанларниң мәңгү сақлинишидин ибарәт мәнани билдүриду.

²⁸Шуниң үчүн зил-зилигә кәлтүрүлмәйдиған бир падишалиққа муйәс­­сәр болғинимиздин миннәтдар болуп, Худани хурсән қилиди­ған һөрмәт вә әйминиш билән Худаға ибадәт қилайли. ²⁹Чүнки Худайи­миз һәммини һалак қилалайдиған отқа охшайду.

13

Худани хуш қилиш

¹Бир-бириңларға һемишәм қериндашларчә меһир-муһәббәт көрситиңлар. ²Натонуш кишиләргә меһмандост болушни унту­маң­­лар. Чүнки бәзиләр меһмандостлуқ билән билмәстин периштә­ләрни меһман қилған. ³Зинданға ташланған мәсиһийләрни улар билән биллә зинданда турғандәк яд етип, ярдәм қилиңлар. Хорланғанларни худди өзәңларму хорланғандәк һис қилип, яд етип туруңлар.

⁴Һәммә адәм некани һөрмәт қилсун. Әр-хотун бир-биригә садиқ болсун. Чүнки Худа некасиз җинсий мунасивәттә болғанлар вә җори­сиға садиқ болмиғанлардин һесап алиду. ⁵Өзәңларни мал-дунияға урмаңлар. Бариға қанаәт қилиңлар. Тәвратта Худа мундақ дегән:

«Сәндин әсла айрилмаймән,

Сени әсла ташлимаймән».

⁶Шуңа Зәбурда йезилғандәк жүрәклик ейталаймизки:

«Қорқмаймән, Рәббим ярдәмчимдур.

Кишиләр мени немә қилалисун?»

⁷Худаниң сөзини силәргә йәткүзгән йетәкчиләрни есиңларда тутуңлар. Уларниң һаятиниң нәқәдәр яхши мевиләрни бәргәнлигини әсләп, улар­ниң ишәнчидин үлгә елиңлар.

⁸Әйса Мәсиһ түнүгүн, бүгүн вә мәңгү өзгәрмәйду. ⁹Шуниң үчүн һәр хил ғәйри тәлимләрниң аздурушиға берилип, туюқ йолға кирип қалмаңлар. Өзәңларни йемәкликләр тоғрисидики қаидиләргә риайә қилиш билән әмәс, Худаниң меһир-шәпқити билән мустәһкәмләңлар. Чүнки бундақ қаидиләргә риайә қилишниң һеч қандақ қиммити йоқтур.

¹⁰Бизләрниң шундақ бир қурванлиқ супимиз^* барки, биз униң­дики гуналарниң төләми үчүн аталған қурванлиқтин һөзүр­линә­ләймиз. Әйни чағда ибадәт чедирида хизмәттә болған роһанийлар болса гуналарниң төләми үчүн аталған қурванлиқлардин һөзүрлинәл­мәтти.

¹¹Бу гуналарни кәчүрүм қилишниң капалити сүпитидә өлтүрүл­гән һайванларниң қени баш роһаний тәрипидин әң муқәддәс җайға елип кириләтти, тени болса қараргаһниң сиртида көйдүрүлиду. ¹²Шуңа Әйса Мәсиһму Өз қени билән хәлиқни пак қилип, Худаға аташ үчүн, шәһәр дәрвазисиниң сиртида азап чекип өлди. ¹³Шундақ екән, бизму қараргаһниң сиртиға чиқип,^* Униң йениға берип, У һақарәтләргә учриғинида бәрдашлиқ бәргинидәк, бизму һақарәт­ләргә бәрдашлиқ берәйли. ¹⁴Йәр-йүзидә мәңгү моҗут болидиған шәһиримиз йоқ. Биз кәлгүсидики шәһәргә интилмәктимиз. ¹⁵Шу сәвәвидин һемишәм Әйса Мәсиһ арқилиқ Худаға мәдһийилиримизни қурванлиқ сүпитидә атайли, йәни өз ағзимиз билән Униң намини етирап қилайли. ¹⁶Яхшилиқ қилишни вә башқиларни өзимиздә бар болғандин тәң һөзүрләндүрүшни унтумайли. Чүнки Худа бундақ қурванлиқлардин хурсән болиду.

¹⁷Йетәкчилириңларға бойсунуңлар. Уларниң сөзини аңлаңлар. Чүнки улар өз хизмитидин Худаға һесап бәргәчкә, һемишәм силәргә агаһ болуп туриду. Уларниң хизмитиниң ғәм-әндишә билән әмәс, хошал-хорамлиқ билән елип берилиши үчүн, уларниң гепигә кириңлар.

¹⁸Биз үчүн дуа қилип туруңлар. Вижданимизниң пак екәнлигигә ишинимиз, һәр җәһәттә тоғра йолда меңишни үмүт қилимиз. ¹⁹Йениң­­­ларға пат арида қайтип беришим үчүн, дуа қилишиңларни алаһидә өтүнимән.

Дуа

²⁰Аманлиқ бәргүчи, йәни мәңгүлүк келишимниң қени арқилиқ қой падисиниң Баш Қойчиси болған Рәббимиз Әйсани өлүмдин тирилдүргән Худа ²¹силәрни силәр еһтияҗ болған барлиқ яхши нәрсиләр билән тәминләп, Өз ирадисиниң иҗрачилири қилғай! Әбәдил-әбәд шан-шәрәпкә лайиқ болған Әйса Мәсиһ арқилиқ силәрни Өзини хурсән қилидиған ишларни қилишқа йетәклигәй, амин!

Ахирқи сөз

²²Қериндашлирим, силәрдин өтүнимәнки, бу қисқиғина хәттики несиһәтлиримни разимәнлик билән қобул қилғайсиләр. ²³Қеринди­ши­миз Тимотийниң зиндандин қоюп берилгәнлигидин хәвәрдар болғайсиләр. Йеқинда йенимға келип қалса, униң билән биллә силәр­ни йоқлап баримән.

²⁴Барлиқ йетәкчилириңлар вә башқа мәсиһийләргә салам ейтқай­си­ләр. Италиядин кәлгән қериндашлар силәргә салам йоллиди. ²⁵Худаниң меһир-шәпқити һәммиңларға яр болғай!