Әстир

Қисқичә чүшәндүрүш

 Муқәддәс Китапниң «Әстирдин» ибарәт ушбу қисмида Персийә империясиниң ханишлиқ мәртивисигә еришкән йәһудий қизи Әстирниң өз хәлқини қанлиқ қирғиндин қутқузғанлиғи йезилған. «Әстир» китавидики вақиәләр Персийә империясидә Аһашвируш һөкүмранлиқ қилған жиллири, йәни миладидин бурунқи 485-464-жиллири йүз бәргән. Муса пәйғәмбәрниң өз хәлқини Мисирдин елип чиққиниға тәхминән миң жил болған чағлар еди. Муса пәйғәмбәр дәвридә Пәрвәрдигар Худа исраилларни Өз хәлқи қилип бәлгүләп, улар билән келишим түзгән еди. Шу келишимгә асасән улар Худаниң әмирлиригә бойсунмиса, Худаниң җазасиға учратти. Лекин исраиллар Худаға бойсунмастин, давамлиқ сахта илаһларға ибадәт қилди. Пәрвәрдигар Худа исраилларни агаһландуруш үчүн нурғун пәйғәмбәрләрни әвәткән болсиму, улар йәнила сахта илаһлардин өзлирини тарталмиди. Худа ахири исраилларни җазалап, Бабилниң падишасини уларниң зиминини бесивелип, пайтәхти Йерусалимни вәйран қилишқа вә аһалисини сүргүн қилишқа әвәтти. Бу вақиә миладидин бурунқи 586-жили йүз бәрди. Һалбуки, Худа Өз хәлқи болған исраилларға пәйғәмбәр Йәрәмия арқилиқ улар сүргүн қилинип йәтмиш жилдин кейин, уларни йәнә өз зиминиға қайтуруп келидиғанлиғини ейтқан еди. Исраиллар сүргүн қилинип узун өтмәй Бабил Персийә империяси тәрипидин бесивелинди.
Персийәликләр исраилларға нисбәтән қаттиқ қол болмиди, худди Худа алдин ала ейтқинидәк, йәтмиш жилдин кейин исраиллар өз зиминиға қайтип келишкә башлиди. Улар әнди сахта илаһларға йәнә ибадәт қилмайдиған болди. Шундақтиму Персийәдики исраиллар башқа бир чоң хәтәргә дуч келиду. Бу хәтәр һәққидә «Әстир» китавида баян қилинған. Амаләкләр исраилларға узундин бери дүшмән болуп келиватқан хәлиқ еди. Муса пәйғәмбәр исраилларни Мисирдин елип чиққандин кейин, амаләкләр биринчи болуп исраилларға һуҗум қилған еди. Саул исраилларға падиша болған чағларда, Агаг амаләкләргә падиша болған болуп, у исраиллар билән болған урушта өз хәлқигә башчилиқ қилған еди. Әстирниң дәвридә Агагниң әвлади болған Һаман Персийә империясидә туруватқан барлиқ исраилларни өлтүрүветишни планлайду.
«Әстир» китавидики нурғун вақиәләрдин, мәсилән, алтинчи баптики вақиәдин, йәни Персийә падишаси Аһашвирушниң уйқусиниң кәлмәслиги билән кейинки вақиәләрниң йүз беришидин шуни биләләймизки, гәрчә «Әстир» китавиниң һеч қандақ йеридә «Худа» дегән сөз тилға елинмисиму, амма Худа пүтүн вақиәләрни башқуруп турған.
«Әстир» китавидики муһим нуқта Худаниң инсанларға бәргән әмирлирини тәкитләш әмәс, бәлки Худаниң инсанларни уларниң әтрапида йүз бәргән әмәлий ишлар арқилиқ йетәклигәнлигидур.
Муқәддәс Китапниң «Әстирдин» ибарәт бу қисмида йәһудийларниң Пурим мәйриминиң тарихи чүшәндүрүлиду.

Тезис:

1. Әстирниң ханиш болуши (1-2-баплар)

2. Һаман планлиған сүйиқәст (3-5-баплар)

3. Һаманниң җазалиниши (6-7-баплар)

4. Йәһудийларниң дүшмәнлирини мәғлуп қилиши (8-10-баплар)

Қайтиш