Уйғурчә Муқәддәс Китап җәмийити

Яқуп язған хәт

1

¹Худаниң вә Рәббимиз Әйса Мәсиһниң хизмәткари болған мәнки Яқуптин дунияниң нурғун җайлириға тарқалған Әйса Мәсиһкә ишинидиған йәһудийларға салам.

Ишәнч вә синақ

²Қериндашлар, һәр хил синақларға дуч кәлгәндә, уни зор хошаллиқ дәп билиңлар. ³Чүнки силәргә мәлумки, бундақ синақлар арқилиқ ишән­чиңлар синилип, чидамлиқ болисиләр. ⁴Шуңа һәр қандақ синақларға бәрдашлиқ берип, чидамлиғиңларни йетилдүрүңлар. Шундақ қилсаңлар, Худаниң күткинидәк ишәнчидә пишқан, кам-котисиз адәмләрдин болисиләр. ⁵Әгәр араңлардики бири синақларға дуч келип, уларни қандақ һәл қилишни билмәй қалса, Худадин әқил-парасәт тилисун. Шундила униңға еришиду. Чүнки Худа әқил-парасәт тилигән һәммә адәмгә мәртлик билән уни бериду. Худа уларниң бундақ тиләклири үчүн уларни әйиплимәйду. ⁶Бирақ у әқил-парасәт тилигәндә, Худадин қилчиму гуманланмай, толуқ ишәнч билән тили­ши керәк. Чүнки гуманланған киши худди деңиз долқуниға охшаш шамал чиқсила тәвринип кетиду. ^7-8Бундақ киши өзиниң барлиқ ишлирида беқарар вә турақсиз келиду, шуңа бундақ адәм Худадин тилигән нәрсилиригә еришимән, дәп ойлимисун.

Намратлиқ вә байлиқ

^9-10Намрат мәсиһийләр Худаниң алдида өзлириниң наһайити қим­мәт­лик екәнлигидин хошал болсун. Бай мәсиһийләр Худаниң өзлири­ни кәмтар тутқузғанлиғидин хошал болсун. Чүнки улар шуни билсунки, уларниң бу дуниядики һаяти худди явайи от-чөпләрдики чечәкләрдәк тез ахирлишиду. ¹¹Күн қизиғанда бу от-чөпләр қуруп, уларниң чечәк­лири тозуп кетидудә, гөзәллиги йоқитилиду. Бай адәмләр худди шуниң­ға охшаш өз һәләкчилигидә йоқилиду.

Синилиш вә аздурулуш

¹²Синақларға сәвирчанлиқ билән бәрдашлиқ бәргән киши нәқәдәр бәхитлик, һә! Чүнки у синақтин өткәндин кейин, Худа Өзини сөйгән­ләргә вәдә қилған мәңгүлүк һаят таҗиға муйәссәр болиду. ¹³Аздуру­лушқа дуч кәлгән адәм «Худа мени аздуруватиду», дәп ойлимисун. Чүнки Худа аздурулмайду һәм башқиларни аздурмайду. ¹⁴Кимду-ким өз һәвәслириниң кәйнигә кирсә, у азиду. ¹⁵Бундақ адәмниң һәвәслири уни гунаға башлайду. Гуна униңда өсүп йетилсә, уни мәңгүлүк өлүмгә елип бариду.

¹⁶Шуңа, қәдирлик қериндашлирим, алдинип қалмаңлар! ¹⁷Һәр қандақ есил вә кам-котисиз илтипат Худадин келиду. Асмандики пүткүл йоруқлуқларни яратқан Худа йоруқлуқтин пәйда болған көләңгиләрдәк өзгиришчан әмәс. ¹⁸Худа Өз ирадиси бойичә бизни һәқиқәттин ибарәт болған сөзи арқилиқ йеңи һаятқа ериштүрди. Буниң билән худди дәсләпки һосулниң мевиси Худаға аталғинидәк, биз мәсиһийләр пүткүл инсанлар ичидә тунҗа болуп Худаға аталдуқ.

Аңлаш вә иҗра қилиш

¹⁹Қәдирлик қериндашлирим, шуни есиңларда тутуңларки, һәр ким аңлашта зерәк болсун, сөзләштә алдиримисун, асан ғәзәпләнмисун. ²⁰Чүнки ғәзәпләнсәңлар, Худани хурсән қилидиған һәққаний ишлар­ни қилалмайсиләр. ²¹Шуниң үчүн һәр хил ипласлиқларни вә барлиқ яман қилмишларни ташлаңлар. Қәлбиңларға селинған, силәрни қутқузалайдиған сөзни кәмтарлиқ билән өзләштүрүңлар.

²²Худаниң сөзини аңлап қойсамла болиду, дәп өзәңларни алдимаң­лар. Әксичә уни иҗра қилғучилардин болуңлар. ²³Худаниң сөзини аңлап қоюпла, уни иҗра қилмиған киши худди әйнәккә қарап, йүзигә қара сүркәлгәнлигини көрсиму, уни сүртүвәтмигән кишигә охшайду. ²⁴Бундақ киши әйнәктин жирақлашсила өз әптини унтуп қалиду. ²⁵Гуна қилиштин әркин қилидиған мукәммәл қанунни давамлиқ әстайидиллиқ билән үгәнгүчи аңлиғинини унтуп қалмай, бәлки уни иҗра қилса, у һәммә ишлирида бәхитлик қилиниду.

²⁶Өзини Худаға садақәтмән адәм дәп қариған, лекин тилини тизгин­лимигән киши өзини өзи алдайду. Бундақ садақәтмәнликниң қилчә қиммити йоқтур. ²⁷Худа Атимизниң нәзәридики пак вә әйип­сиз сада­қәт­мәнлик болса қийинчилиқта қалған житим-йесир, ери өлүп кәткән тул аялларға ғәмхорлуқ қилиш вә өзимизни дунияниң булғи­ши­дин сақлаштур.

2

Айримчилиқ қилмаслиқ

¹Қериндашлирим, силәр улуқ Рәббимиз Әйса Мәсиһкә ишәнгән екәнсиләр, башқиларға икки хил көз билән қаримаңлар. ²Силәр­ниң Худаға ибадәт қилидиған жиғилишиңларға қоллириға алтун үзүк селивалған, қиммәт баһалиқ кийимләрни кийивалған бир бай вә җул-җул кийинивалған бир кәмбәғәл кәлсә, ³силәр бай кишигә «төргә чиқсила!», кәмбәғәлгә, «у йәрдә тур!» яки «төвәндә олтар!» десәңлар, ⁴силәрниң бундақ охшимайдиған муамилиңлар нийитиңларниң яман екәнлигини ениқ көрситип бәрмәмду?

⁵Қәдирлик қериндашлирим, қулақ селиңлар, Худа бу дуниядики кәмбәғәлләрни ишәнч җәһәттә бай қилиш һәм уларни Өзини сөйгән­ләргә беришкә вәдә қилған Падишалиғиға ериштүрүш үчүн таллиди. ⁶Бирақ силәр кәмбәғәлләрни харлидиңлар. Силәрни әзгән вә сотқа сөри­гән­ләр әмәлиятта байлар әмәсму? ⁷Силәр мәнсүп болған Әйса Мәсиһ­ниң алийҗанап намиға күпүрлүк қиливатқанлар йәнә шу байлар әмәсму?

⁸Муқәддәс Язмилардики «Хошнаңни өзәңни сөйгәндәк сөй» дегән әмиргә, йәни Худаниң Падишалиғиниң бу қануниға һәқиқий әмәл қилсаңлар, яхши қилған болисиләр. ⁹Лекин башқиларға икки хил көз билән қарисаңлар, гуна қилған болисиләр. Чүнки силәр Худаниң әшу қануниға хилаплиқ қилдиңлар. ¹⁰Әгәр бир киши Худаниң пүтүн қануниға әмәл қилдим дәп туруп, униңдики бирәр пәрманға хилаплиқ қилип қалса, у Худаниң нәзәридә пүтүн қанунға хилаплиқ қилған адәм­гә охшаш гунакар һесаплиниду. ¹¹Худа «Нека садиқлиғини бузма» дегән һәм «Қатиллиқ қилмаму» дегән, шуңа, әгәр силәр нека садиқли­ғини бузмисаңларму, лекин қатиллиқ қилған болсаңлар, йәнила пүтүн Тәврат қануниға хилаплиқ қилған билән тәң болисиләр. ¹²Силәр силәрни гуна қилиштин әркин қилидиған қанун бойичә сорақ қили­нисиләр, шуңа сөз-һәрикитиңлар бу қанунға уйғун болсун. ¹³Чүнки силәр башқиларға рәһим қилмисаңлар, сорақ қилинғанда Худа силәр­гиму рәһим қилмайду. Башқиларға рәһим қилған болсаң­лар, Худаниң җазасиға әмәс, рәһим қилишиға еришәләйсиләр.

Ишәнч вә әмәлият

¹⁴Қериндашлирим! Әгәр бир киши ағзида: «Мән Әйса Мәсиһкә ишинимән», дәп туруп, уни өз әмәлиятида көрсәтмисә, униң немә пайдиси? У бундақ ишәнч билән қутқузулушқа еришәләмду? ^15-16Әгәр қериндашлириңлардин бири ач-ялиңач қалса, униңға: «Худа қоси­ғиңни тоқ, кийимиңни пүтүн қилсун, аман бол!» дәп қоюпла, һаҗитидин чиқмисаңлар, буниң немә пайдиси? ¹⁷Шуңа пәқәт ишәнч болупла, өз ишәнчигә мас келидиған әмәлияти болмиса, бундақ ишәнчниң һеч қандақ әһмийити йоқтур. ¹⁸Лекин бәзиләр: «Мәндә ишәнч болсила болди» десә, бәзиләр: «Ишәнч билән әмәлият биргә болуши керәк», дәп өз ара талишиши мүмкин. Мән әшу «Мәндә ишәнч болсила болди» дегүчиләргә: «Әгәр сениң әмәлиятиң болмиса, өз ишәнчиңни намайән қилалмайсән. Бирақ мән әмәлиятим арқилиқ өз ишәнчимни намайән қилалаймән», дәп җавап беримән. ¹⁹Сән Худаниң бир екәнлигигә ишинимән десәңла купайә боламду? Худаниң бир екәнлигигә һәтта җинларму ишиниду һәм Униңдин қорқуп дир-дир титирәйду. ²⁰Әй надан! Әмәлияти йоқ ишәнчниң әһмийәтсиз екәнлигини қачанму биләрсән? ²¹Худаниң әмригә бойсунуш үчүн әҗдадимиз Ибраһим өз оғли Исһақни қурванлиқ қилмақчи болған вә бу әмәлияти арқилиқ у Худа тәрипидин һәққаний адәм дәп җакаланған әмәсму? ²²Демәк, униң әмәлияти униң ишәнчигә мас кәлгән. Шундақ қилип, униң ишәнчи әмәлияти арқилиқ толуқланди. ²³Буниң билән Тәвратта ейтилған: «Ибраһим Худаниң сөзлиригә ишәнди. Худа униң ишәнчини көрүп, уни һәққаний адәм, дәп һесаплиди», дегән сөз испатланди вә Ибраһим Худаниң дости дәп аталди. ²⁴Биз буниңдин шуни көрүвалалаймизки, Худа ишәнчила болуп әмәлияти болмиған адәмни әмәс, бәлки ишәнчи билән әмәлий һәрикити бирдәк болған адәмни һәққаний адәм дәп җакалайду. ²⁵Бу тоғрилиқ йәнә бир мисал бар. Паһишә аял Раһаб исраил чарлиғучилирини өз өйидә йошуруп, уларниң башқа йол билән қечип кетишигә ярдәм бәргән әмәлий һәрикити үчүн һәққаний адәм дәп җакалиған әмәсму? ²⁶Роһи йоқ тән өлүк болғинидәк, әмәлияти йоқ ишәнчму өлүктур.

3

Тилни тизгинләш

¹Қериндашлирим, мәсиһийләр җамаитидә һәммиңларла тәлим бәргүчи болувалмаңлар! Силәргә мәлумки, Худа биз тәлим бәргү­чиләрни башқилардин техиму еғир сораққа тартиду. ²Һәммимиз көп хаталишимиз, һалбуки, тилда хаталашмиған киши өзини һәр җәһәт­тин тизгинләп, пишип йетилгән киши болиду. ³Биз атларни тизгин­ләш үчүн уларниң ағзиға еғиздуруқ салимиз, буниң билән уларни халиған йеримизгә маңдуралаймиз. ⁴Йәнә мәсилән, кемә шунчилик чоң болсиму, йәнә келип күчлүк боран униңға шунчә қаттиқ урулсиму, лекин һайдиғучи кичиккинә руль арқилиқ уни халиған йеригә һайдалайду. ⁵Шуниңға охшаш, гәрчә тил тенимизниң кичик бир әзаси болсиму, лекин чоң ишларға сәвәп болалайду. Кичиккинә бир от учқунниң чоң орманға от қоюветәләйдиғанлиғини ойлап беқиңлар. ⁶Тил дәл шу от учқуниға охшайду. У һәр хил қилмишниң мәнбәси вә әзалиримиз ичидики бузғунчи болуп, пүтүн бәдинимизни булғалайду. Бу от дозақ отидин йеқилса, һаятимизни вәйран қиливетәләйду. ⁷Инсанлар явайи һайванатлар, учар қанатлар, йәр беғирлиғучи һайванлар вә су мәхлуқатлирини тизгинләләйду һәм уларни аллибурун тизгинлиди. ⁸Амма тилни һеч ким тизгинләлмәйду. Тил тизгинлигили болмайдиған бир осал нәрсә болуп, у худди җанға зәмин болидиған зәһәргә охшаштур. ⁹Биз тилимиз билән Худа Атимизни мәдһийиләй­миз, йәнә шу тилимиз билән Худа Өз обризиға охшаш қилип яратқан инсанларни қарғаймиз. ¹⁰Демәк, бир еғиздин һәм мәдһийә, һәм ләнәт чиқиду. Қериндашлирим, бундақ болмаслиғи керәк! ¹¹Бир булақтин шәрбәтму, зәрдапму чиқамду? ¹²Қериндашлирим, әнҗир дәриғи зәйтунниң мевисини бәрмәйду, үзүм ғоли әнҗирниң мевисини бәрмәйду. Шәрбәт булиғидин зәрдапму чиқмайду.

Худадин кәлгән әқил-парасәт

¹³Араңларда ким әқил-парасәтлик болса, у өз һаятида кәмтарлиқ билән қилған яхши ишлири арқилиқ өзиниң әқил-параситини көрсәтсун. ¹⁴Лекин қәлбиңларда көрәлмәслик вә шәхсийәтчилик болса, әқил-парасәтликмән, дәп өзәңлардин махтанмаңлар. Әгәр махтансаңлар, ялған сөзләп, һәқиқәтни йоққа чиқарған болисиләр. ¹⁵Бу дунияға вә инсан тәпәккүригә хас болған бундақ «әқил-парасәт» Худадин кәлгән әмәс, бәлки шәйтандин кәлгән. ¹⁶Көрәлмәслик вә шәхсийәтчилик болғанла йәрдә қалаймиқанчилиқ вә һәр хил яман­лиқлар болиду. ¹⁷Лекин бир адәмдә Худадин кәлгән әқил-парасәт болса, у алди билән пак, андин течлиқпәрвәр, хуш пеил, кәмтар вә рәһимдил болуп, униң һаяти яхши мевиләр билән толған болиду. У йәнә айримчилиқ вә сахтипәзлик қилмайду. ¹⁸Течлиқ издигүчиләр течлиқ уруғини чачиду вә униңдин адаләт мевисини алиду.

4

Бу дунияни дост тутмаслиқ

¹Араңлардики тоқунуш вә маҗраларниң мәнбәси немә? Бу дәл қәлбиңларни чирмавалған арзу-һәвәслириңлар әмәсму? ²Силәр өзәңлар арзу қилған нәрсиләргә еришәлмигәндә, адәм өлтүрүштин янмайсиләр. Һалбуки, арзу қилған нәрсилириңларға еришәлмәй, җедәл-маҗра чиқирисиләр. Силәр Худадин тилимигәнлигиңлар үчүн еришәлмәйсиләр. ³Тилисәңләрму еришәлмәйсиләр, чүнки нийитиңлар яман болуп, өз арзу-һәвәслириңларни қандуруш үчүнла тиләйсиләр.

⁴Әй Худаға вапасизлар! Бу дуния билән достлишишниң әмәлиятта Худа билән дүшмәнлишиш екәнлигини билмәмдиңлар? Әгәр силәр бу дунияни дост тутмақчи болсаңлар Худаниң дүшминигә айлинисиләр. ⁵Муқәддәс Язмиларда: «Худа қәлбимизгә салған Муқәддәс Роһ биз­ниң Худаға садақәтмән болушимизни наһайити арзу қилиду», дейилгән. Силәрчә бу қуруқ сөзму? ⁶Яман арзу-һәвәслиримиз үстидин ғалибә қилишимиз үчүн Худа бизгә көп күч-қудрәт бериду. Бу худди Муқәддәс Язмиларда: «Худа қаршидур тәкәббурларға, меһир-шәпқәт қилар кәмтарларға», дәп йезилғинидәктур.

⁷Шуниң үчүн Худаға бойсунуңлар, шәйтанға қарши туруңлар, шу чағдила шәйтан силәрдин қачиду. ⁸Худаға йеқинлишиңлар, Худаму силәргә йеқинлишиду. Әй гунакарлар, гунадин қол үзүңлар. Әй һәм Худани, һәм дунияни дост тутимиз дегүчиләр, қәлбиңларни пак қилиңлар. ⁹Қилған гуналириңлар үчүн қайғу-һәсрәт чекиңлар, һаза тутуп жиғлаңлар, күлкәңларни матәмгә, хошаллиғиңларни қайғуға айландуруңлар. ¹⁰Худаниң алдида өзәңларни төвән тутуңлар, шу чағда Худа силәрни үстүн қилиду.

Қериндашлар үстидин һөкүм қилмаслиқ

¹¹Қериндашлар, бир-бириңларни сөкмәңлар. Қериндишиңларни сөксәң­лар яки униң үстидин һөкүм қилсаңлар, Худаниң «Бир-бириң­ларни сөйүңлар» дегән қануниниму сөккән вә униң үстидин һөкүм қилған болисиләр. Чүнки силәр Худаниң қануниниң тоғра яки хаталиғини қарар қилидиған сотчи әмәссиләр. Силәрниң вәзипәң­лар Худаниң қануниға бойсунуштин ибарәт. ¹²Пәқәт Худала қанун түзгүчи вә һөкүм қилғучидур, қутқузуш вә һалак қилиш пәқәт Худа­ниң күч-қудритидин келиду. Шундақ екән, башқилар үстидин һөкүм қилишқа силәрниң немә һоқуқуңлар бар?!

Махтанмаслиқ

¹³Бәзиләр: «Бүгүн яки әтә палан шәһәргә баримиз. У йәрдә бир жил туримиз, тиҗарәт қилип, көп пул тапимиз», дәйду. Бундақ дәйди­ғанлар маңа қулақ селиңлар, ¹⁴әтә немә болидиғанлиғини биләмсиләр? Силәрниң һаятиңлар худди бир дәмдила пәйда болуп йоқап кетидиған туманға охшайду. ¹⁵Шуниң үчүн «Худа буйриса, өлмисәкла, уни қилимиз, буни қилимиз», дәңлар. ¹⁶Бирақ һазир силәр өзәңларниң планлириңлардин мәғрурлуқ билән махтинисиләр, бундақ қилиш тоғра әмәс. ¹⁷Есиңларда тутуңларки, қилишқа тегишлик яхши ишни билип туруп қилмиғанлар гуна қилған болиду.

5

Байларни агаһландуруш

¹Һәй байлар, қулақ селиңлар! Бешиңларға келидиған палакәтләр үчүн дат-пәрият қилип жиғлаңлар. ²Байлиғиңлар чирип кетиду, кийим-кечигиңларни күйә йәп кетиду. ³Алтун-күмүчлириңларни болса һаман дат басиду. Бу дат қиямәт күнидә шәхсийәтчилигиңларға гувалиқ берип, дозақта көйүшүңларға сәвәп болиду. Чүнки силәр бу ахир заманда байлиқ топлаш биләнла болуп кетиватисиләр. ⁴Силәр етизлиғиңларда ишләватқанларниң иш-һәқлиригә һейлә-микир ишлитип кәлдиңлар. Улар үстүңлардин шикайәт қиливатиду. Силәргә һосул жиғип бериватқан бу кишиләрниң аһу-зари һәммигә қадир Худаниң қулиғиға йәтти. ⁵Силәр бу дунияда баяшәт вә әйш-ишрәт ичидә яшаватисиләр. Қойлар боғузлинидиған күнгә қәдәр бодалғанға охшаш, силәрму қиямәт күнигә қәдәр өзәңларни бодаватисиләр. ⁶Силәргә қарши чиққудәк күчиму болмиған гунасиз кишиләрни гунаға мәһкүм қилип, уларни өлтүрүп кәлдиңлар.

Сәвир-тақәт вә дуа

^7-8Шуңа, қериндашлар, Рәббимиз Әйса қайта келидиған күнгичә сәвир-тақәт қилип туруңлар. Деханлар мол һосул елиш үчүн баһар вә күз ямғурлирини сәвир-тақәт билән күткинигә охшаш, силәрму Әйса Мәсиһниң қайта келишини сәвир-тақәт билән күтүңлар. Ирадәңлар мустәһкәм болсун, чүнки Рәббимиз Әйсаниң қайта келишигә аз қалди.

⁹Қериндашлар, Худаниң җазасидин сақлиниш үчүн, бир-бириң­лардин рәнҗимәңлар, сорақ Қилғучи келиш алдида туриду. ¹⁰Худа әвәткән пәйғәмбәрләрниң азап-оқубәтләргә қандақ сәвир-тақәт қилған­лиғидин үлгә елиңлар. ¹¹Биз мана мошундақ сәвир-тақәт билән бәрдашлиқ бәргәнләрни бәхитлик һесаплаймиз. Аюпниң өз бешиға кәлгән һәр хил еғир азап-оқубәткә қандақ сәвир-тақәт билән бәрдашлиқ бәргәнлигини, шундақла ахирида Худаниң униң һаятини қандақ яхши орунлаштурғанлиғини билисиләр. Худа һәқиқәтәнму наһайити шәпқәтлик вә рәһимдилдур.

¹²Қериндашлирим, әң муһими, қәсәм қилмаңлар! Асман, зимин вә башқа нәрсиләрниң нами билән қәсәм қилғучи болмаңлар. Җававиң­лар түзла «Һә-ә» яки «Яқ» болсун. Шундақ қилғанда, Худаниң җаза­сиға тартилмайсиләр.

¹³Араңларда җапа тартиватқан киши бар болса, у Худаға дуа қилсун. Хошал болуватқан киши бар болса, у Худаға мәдһийә нахшилирини ейтсун. ¹⁴Ағриқ-силақлар бар болса, мәсиһийләр җамаитиниң йетәк­чи­лирини чақиртип кәлсун. Улар Рәббимизниң нами билән бу ағриватқанларниң бешиға яғ сүркәп^* дуа қилсун. ¹⁵Рәббимиз толуқ ишәнч билән қилинған дуа арқилиқ ағриқни сақайтиду вә уни орнидин турғузиду. Әгәр бемар гуна қилған болса, кәчүрүм қилиниду. ¹⁶Шуңа шипалиқ тепиш үчүн өткүзгән гуналириңларни өз ара иқрар қилиңлар вә бир-бириңлар үчүн дуа қилиңлар. Һәққаний адәмниң дуаси зор күч вә үнүмгә егидур. ¹⁷Илияс пәйғәмбәрму бизгә охшаш адәм еди. У Исраилда ямғур яғмаслиқ үчүн садақәтмәнлик билән Худаға дуа қилған еди, нәтиҗидә үч йерим жил ямғур яғмиди. ¹⁸Кейин қайта ямғур йеғиш үчүн дуа қилған еди, ямғур йеғип, йәрму һосул бәрди.

¹⁹Қериндашлирим, араңларда һәқиқәттин чәтнигән киши болса, уни һәқиқәткә қайтуруп әкелишкә тиришиңлар. ²⁰Шуни билиңларки, гунакар кишини һәқиқәткә қайтуруп әкәлгән адәм шу кишиниң мәңгүлүк өлүмдин қутулушиға вә нурғун гуналириниң кәчүрүм қили­ни­шиға сәвәпчи болиду.