Уйғурчә Муқәддәс Китап җәмийити

Римлиқларға йезилған хәт

1

Муқәддимә

¹Әлчи болушқа чақирилип, Худаниң Хуш Хәвирини тарқитишқа тал­ланған, Әйса Мәсиһниң хизмәткари болған мәнки Павлустин салам!

²Бу Хуш Хәвәрни Худа өткән заманларда Өз пәйғәмбәрлири арқи­лиқ Муқәддәс Язмиларда вәдә қилған еди. ³Бу Хуш Хәвәр Худаниң Өз Оғли, йәни Рәббимиз Әйса Мәсиһ тоғрисидидур. Җисма­ний җәһәттин Әйса Мәсиһ Давут падишаниң әвладидин туғулған, ⁴лекин роһий җәһәттин Униң Худа Оғли екәнлиги Униң өлүмдин тирилдүрүлүши арқилиқ зор қудрәт билән испатланған. ⁵Худа Әйса Мәсиһ арқилиқ маңа меһир-шәпқәт көрситип, мени әлчиликкә таллиди. Шуңа мән һәр милләт кишилирини Худаға бойсунсун дәп, уларни Әйса Мәсиһкә ишинишкә чақиримән. Бу Әйса Мәсиһниң намиға шан-шәрәп кәлтү­рүш үчүндур. ⁶Әйса Мәсиһкә мәнсүп болған силәрму Худа тәрипидин чақирилғанлар қатаридисиләр.

⁷Мән бу хәтни һәммиңларға, йәни Худа меһир-муһәббәт көрсәткән вә У муқәддәс хәлқим, дәп чақирған силәр римлиқларға йезиватимән. Худа Атимиз вә Рәббимиз Әйса Мәсиһ силәргә меһир-шәпқәт вә аман­лиқ ата қилғай!

Павлусниң Римға беришни арзу қилиши

⁸Алди билән Әйса Мәсиһ арқилиқ һәммиңлар үчүн Худаға шүкүр ейтимән, чүнки ишәнчиңлар дунияниң һәммила йеридә сөзләнмәктә. ^9-10Мән чин қәлбим билән хизмәт қилип келиватқан Худа мениң Өз Оғли тоғрисидики Хуш Хәвәрни йәткүзүш йолида силәрни дуалирим­да дайим әсләп туруватқанлиғимға гувадур. Худаниң ирадиси билән силәрниң йениңларға беришим үчүн, ахир бир пурсәтниң болушини Униңдин тиләймән. ¹¹Чүнки силәргә ишәнчиңларни мустәһкәмләштә бирәр ярдәм бериш үчүн, силәр билән көрүшүшни интайин арзу қилимән. ¹²Демәк, мән араңларда болсам, бир-биримизниң ишәнчи­миз­дин өз ара илһам алалаймиз.

¹³Қериндашлар, шуни билишиңлар керәкки, мән йениңларға бериш­ни көп қетим планлиған болсамму, лекин бүгүнгичә тосалғуға учрап кәлдим. Әйса Мәсиһ тоғрисидики Хуш Хәвәрни йәткүзүш йолида башқа йәһудий әмәсләрниң арисида яхши нәтиҗиләргә еришки­нимдәк, силәрниң араңлардиму яхши нәтиҗиләргә еришишни арзу қилип кәлдим. ¹⁴Чүнки мән һәр қандақ адәмгә, мәйли у мәдәнийәтлик яки мәдәнийәтсиз болсун, билимлик яки билимсиз болсун, һәммисигә бу Хуш Хәвәрни йәткүзүшкә қәриздармән. ¹⁵Шуниң үчүн силәр римлиқларғиму бу Хуш Хәвәрни йәткүзүшкә тәшнамән.

Хуш Хәвәрниң күч-қудрити

¹⁶Бу Хуш Хәвәрдин номус қилмаймән, чүнки бу Хуш Хәвәр арқилиқ Худаниң күч-қудрити аян болуп, Әйса Мәсиһкә ишәнгән һәр бир киши қутқузулиду. Бу Хуш Хәвәр авал йәһудийларға, кейин йәһудий әмәсләргә тарқитилған. ¹⁷Бу Хуш Хәвәрдә Худаниң инсанларни немигә асасән һәққаний адәм дәп җакалайдиғанлиғи^* ашкариланған. Бундақ җакалаш баштин ахир ишәнчкә асасланғандур. Бу худди Муқәддәс Язмиларда йезилғинидәк: «Адәм ишәнч билән һәққаний адәм дәп җакалинип, һаятлиққа еришиду».

Инсанларниң гуналири

¹⁸Худа асмандин адәмләрниң барлиқ гунакарлиқ вә яманлиқлириға қарши Өз ғәзивини билдүрди. Сәвәви улар адаләтсиз ишлири арқи­лиқ Худаниң һәқиқитини билишни тосаватиду. ¹⁹Улар халиған болсиди, Худани биләләтти, чүнки Худа тоғрисидики ишлар уларниң көз алдида турупту. Худа буларни уларға очуқ көрситип бәргән. ²⁰Дуния яритилғандин бери Худаниң көзгә көрүнмәс өзгичиликлири, йәни Униң мәңгүлүк қудрити вә бирдин-бир Худа екәнлиги Өзи яратқан мәвҗудатлар арқилиқ очуқ көрситилмәктә. Шу сәвәптин инсанлар Худани билмәймиз, дәп банә көрситәлмәйду.

²¹Лекин инсанлар Худани билсиму, Уни Худа дәп улуқлимиди вә Униңға шүкүр ейтмиди. Әксичә уларниң Худа тоғрисидики ой-пикирлири бемәна болуп, надан қәлби қараңғулуққа толди. ²²Гәрчә улар өзлирини әқиллиқ һесаплисиму, лекин әқилсиз болуп чиқти. ²³Улар мәңгү һаят болған шану-шәвкәтлик Худаға ибадәт қилишниң орниға адимизатқа, қушларға, төрт путлуқ вә йәр беғир­лиғучи һайванларға охшайдиған бутларға ибадәт қилди.

²⁴Шу сәвәптин Худа уларни қәлбидики шәһваний һәвәслиригә қоюп бәрди. Буниң билән улар һәр хил напаклиқларни қилди. Һәтта бир-бириниң тәнлирини булғашқа башлиди. ²⁵Худа тоғрисидики һәқиқәтләргә ишинишниң орниға ялған гәпләргә ишинишкә башлиди. Яратқучи Худаға бойсунушниң орниға, яритилған нәрсиләргә ибадәт қилип, шуларни мәдһийилиди. Һалбуки, пүткүл мәвҗудат тәрипидин мәңгү мәдһийилинишкә лайиқ болғини Яратқучимиз Худадур, амин!

²⁶Мана шуниң үчүн Худа уларни өзлириниң пәскәш һәвәслиригә қоюп бәрди. Аяллар тәбиий җинсий мунасивәтни тәбиий болмиған мунасивәткә, йәни охшаш җинислиқлар мунасивитигә айландурди. ²⁷Худди шуниңдәк, әрләрму аяллар билән болидиған тәбиий җинсий мунаси­вәтни ташлап, башқа әрләргә шәһваний һәвәсләр билән көйүп пишидиған болди. Әрләр әрләр билән шәрмәндә җинсий мунасивәт­ләргә киришти. Шуниң билән улар өз тәнлиридә бу қилми­шлириға лайиқ җазани тартти.

²⁸Улар Худани билишни рәт қилғанлиғи үчүн, Худа уларни яман нийәтлиригә қоюп бәрди. Буниң билән улар қилмаслиғи керәк болған ишларни қилишқа киришти. ²⁹Уларниң һаяти һәр хил яман­лиқ, ачкөз­лүк, өчмәнлик, көрәлмәслик, қатиллиқ, урушқақлиқ, һелигәр­­лик, сүйиқәст вә ялғанчилиқ билән толди. ³⁰Улар төһмәтхор, Худаға нәпрәт­линидиған, зораванлиқ қилидиған, тәкәббур, махтанчақ, һәр хил әскилик­ләрни ойлап чиқиридиған, ата-анисиниң сөзини аңли­май­диған, ³¹надан, вәдисидә турмайдиған, көйүмсиз вә рәһимсиз инсан­лардур. ³²Улар Худа­ниң бундақ ишларни қилғанларни өлүмгә мәһкүм қилиди­ғанли­ғини билип турсиму, бу әскиликләрни өзлири қилипла қалмай, башқи­лар­ниңму шундақ қилишини қоллап қувәт­ләйду.

2

Худа айримчилиқ қилмайду

¹Шуңа сән бундақ яман ишларни қилғучилар үстидин һөкүм қилишиң мүмкин. Бирақ әй бурадәр, сәнму бундақ ишларни қиливатисәнғу! Ундақта, сениң ким болушуңдин қәтъий нәзәр, Худа сорақ қилидиған әшу күндә өзәңни ақлашқа банә көрситәлмәйсән. Чүнки башқилар үстидин мундақ ишларда һөкүм қилсаң, өз үстиң­диму шу ишлардин һөкүм қилған болисән. ²Бизгә мәлумки, Худаниң бундақ ишларни қилғанлар үстидин чиқарған һөкүми һәқтур. ³Бирақ, әй бурадәр, сәнму бундақ ишларни қилип туруп, йәнила башқилар үстидин һөкүм қилсаң, Худаниң һөкүмидин қачалаймән дәп ойламсән? ⁴Худаниң саңа көрсәткән чоңқур меһриванлиғи, кәңчилиги вә мол сәвир-тақитини сәл чағлаватамсән? Униң саңа меһриванлиқ көрситиштики мәхситиниң сени товва қилидиған йолға башлаш екәнлигини билмәмсән? ⁵Гунайиңға товва қилмай, җаһиллиқ қилишиң билән Худаниң ғәзивини техиму қозғайсән. Худа ғәзәпкә келип, Өзиниң адил һөкүмини жүргүзидиған күни сән өз бешиңға өзәң чиққан болисән. ⁶Худа һәр кимниң әмәлиятиға қарап иш көриду. ⁷Һемишәм сәвирчанлиқ билән яхши әмәлләрни қилип, Худадин шан-шәрәп, һөрмәт-еһтирам вә өзиниң мәңгүлүк моҗутлу­ғини издигәнләргә У мәңгүлүк һаят бериду. ⁸Лекин һәқиқәтни рәт қилип, яманлиққа әгәшкән шәхсийәтчиләргә У ғәзәп-нәпрәт яғдуриду. ⁹Худа барлиқ яманлиқ қилғучиларға, болупму алди билән Өз хәлқи болған йәһудийларға, андин йәһудий әмәсләргә охшашла еғир күнләр вә дәрт-әләм кәлтүриду. ¹⁰Бирақ барлиқ яхшилиқ қилғучиларға, алди билән йәһудийларға, андин йәһудий әмәсләргә охшашла шан-шәрәп, һөрмәт-еһтирам вә аман-есәнлик ата қилиду. ¹¹Чүнки Худа һәммә инсан­ларға охшаш муамилә қилиду.

¹²Тәврат қануни йәһудий әмәсләргә чүширилмигәнликтин, улар уни билмәйду. Шундақтиму улар гуна қилса, сораққа тартилиду. Тәврат қануни чүширилгән йәһудийлар болса уни пухта билиду. Лекин уларму гуна қилса, охшашла сораққа тартилиду. ¹³Чүнки Худаниң алдида қанунни билгәнләр әмәс, бәлки қанунниң барлиқ әмирлиригә әмәл қилғанлар һәққаний адәм дәп җакалиниду. ¹⁴(Тәврат қанунини билмәйдиған йәһудий әмәсләр тәбиий һалда бу қанунға уйғун ишларни қилса, улар гәрчә бу қанундин хәвәрсиз болсиму, бу қанун уларниң өз қанунидәк болиду. ¹⁵Чүнки уларниң өз қәлбидә неминиң тоғра, неминиң хата екәнлигини биләлиши, бу қанунниң әмирлири қәлбигә пүтүклүк екәнлигини көрситиду. Вижданимиз буниңға гува­лиқ бериду. Чүнки уларниң виждани улар хаталиқ өткүзгәндә, уларни әйипләйду, тоғра қилғанда болса, уларни ақлайду.) ¹⁶Мән йәткүзүп келиватқан бу Хуш Хәвәр бойичә, Худаниң Әйса Мәсиһ арқилиқ инсанларниң йошурун ишлири үстидин һөкүм чиқиридиған күнидә жуқурида ейтилған ишлар чоқум йүз бериду.

Йәһудийлар вә Тәврат қануни

¹⁷Ундақта, сәнчу, сән өзәңни йәһудий дәйсән вә Тәврат қануниға егә болғанлиғиң үчүн, мән Худа билән йеқин, дәп махтинисән. ¹⁸Саңа Тәврат қануни үгитилгәнликтин Худаниң ирадисини билисән һәм һәқ вә наһәқни пәриқ етәләйсән. ^19-20Тәврат қанунидики һәммә билим вә һәқиқәтләрни билимән дәп қарап, өзәңни корларниң йол башлиғучиси, қараңғуда қалғанларниң чириғи, наданларниң йетәкчиси, гөдәкләрниң устази дәп өзәңгә ишинисән. ²¹Сән башқиларға Худа тоғрисида тәлим берип туруп, өзәңгә бәрмәмсән? Башқиларға оғрилиқ қилма дәп туруп, өзәң оғрилиқ қилмамсән? ²²Башқиларға нека садиқлиғини бузма дәп туруп, өзәң нека садиқлиғини бузмамсән? Бутлардин безар болуп туруп, өзәң бутханилардики нәрсиләрни оғрилимамсән? ²³Биз йәһудийлар Тәврат қануниға егә болдуқ, дәп махтинип туруп, өзәң дәл шу қанунға хилаплиқ қилип, Худаниң намиға дағ кәлтүрмәмсән? ²⁴Худди Муқәддәс Язмиларда дейилгинидәк: «Силәрниң қилмишиңлар түпәйлидин йәһудий әмәсләр Худаға күпүрлүк қилмақта».

²⁵Тәврат қануниға әмәл қилсаң, хәтнә қилинғиниңниң әһмийити болиду. Лекин униңға хилаплиқ қилсаң, хәтнә қилинғиниңниң қилчи­ликму әһмийити болмайду, хәтнә қилинмиған адәмдин һеч пәрқиң қалмайду. ²⁶Шуниңға охшаш, хәтнә қилинмиған йәһудий әмәсләр қанун­ниң әмирлиригә әмәл қилса, Худа тәрипидин йәнила хәтнә қилин­ған болуп һесаплиниду. ²⁷Сән Тәврат қанунидин хәвәрдар һәм хәтнә қилинған туруп, шу қанунға әмәл қилмисаң, җисманий җәһәттә хәтнә қилинмиған, лекин Тәврат қануниға әмәл қилидиған йәһудий әмәсләр сени гунакар дәп әйиплимәмду?

²⁸Пәқәт сиртқи көрүнүштә йәһудий болғанниң һәммисинила һәқи­қий йәһудий дегили болмайду. Пәқәт җисманий җәһәттә хәтнә қилини­­шиға қарапла уни һәқиқий хәтнә дегили болмайду. ²⁹Қәлбидә Худаниң йолини тутқан адәм һәқиқий йәһудийдур. Униң һәқиқий хәтниси язма қанунға есиливелиш арқилиқ әмәс, бәлки Муқәддәс Роһ тәрипидин өзгәртилгән қәлб арқилиқ болиду. Бундақ адәм инсанлар тәрипидин әмәс, бәлки Худа тәрипидин махташқа сазавәр болиду.

3

¹Ундақта, йәһудийларниң йәһудий әмәсләрдин немә артуқчилиғи бар яки хәтнә қилинишниң немә әһмийити бар? ²Әлвәттә, улар­ниң һәр җәһәттин көп артуқчилиғи бар. Биринчидин, Худаниң сөзи йәһудийларға аманәт қилинған. ³Бәзи йәһудийлар Худаға садақәт­сизлик қилдиму дәйли. Ундақта, уларниң садақәтсизлиги сәвәвидин Худа Өзиниң уларға бәргән вәдисидә турмамду? ⁴Яқ, һәргиз ундақ қилмайду! Һәммә инсан ялғанчи болған тәғдирдиму, Худа йәнила растчилдур. Бу һәқтә Зәбурда мундақ дейилгән:

«Сөзлигиниңдә адил болуп испатлинисән,

Әйиплинишкә учриғиниңда ғалибә қилисән».

⁵Лекин биз йәһудийларниң адаләтсизлиги Худаниң адиллиғини техиму ениқ көрситип бәрсә, буниңға немә дәймиз? Худа бизни җаза­лиса, Уни адил әмәс десәк боламду? (Бәзиләр шундақ дәп ойлап жүри­дикән!) ⁶Яқ, мундақ дейишкә һәргиз болмайду! Әгәр Худа биз йәһудийларни адиллиқ билән җазалимайдиған болса, қиямәттә қан­дақ­­му дуния үстидин һөкүм чиқиралайду?

⁷Лекин бәзиләр: «Мениң садақәтсизлигим Худаниң растчиллиғини техиму ениқ көрситип, Униң улуқлуғини йорутуп бәрсә, мән йәнә немә үчүн гунакар дәп қарилип сораққа тартилимән?» дейиши мүмкин. ⁸Әгәр шундақ болса, «Яманлиқ қилайли, буниңдин яхшилиқ чиқиду!» дегән мәна келип чиқмамду? Бәзиләр бизни мошундақ деди, дәп төһмәт қилиду. Мундақ төһмәт қилғанларниң җазаға тартилиши һәқлиқтур.

Гунасиз адәм йоқтур

⁹Ундақта, Худаниң сорақ қилидиған күнидә биз йәһудийлар йәһу­дий әмәсләрдин үстүн турамдуқ? Яқ, әлвәттә ундақ әмәс! Чүнки мән һәммимизниң мәйли йәһудий болайли яки болмайли, гунаниң илкидә екәнлигимизни жуқурида көрситип өттүм. ¹⁰Муқәддәс Язми­лар­да йезилғинидәк:

«Һәққаний адәм йоқтур, һәтта бириму,

¹¹Һәқ-наһәқни чүшинидиғиниму йоқтур.

Худани издәйдиғиниму һәм.

¹²Чәтниди һәммә адәм Худа йолидин,

Қалди кирип туюқ йолға.

Яхшилиқ қилғучи йоқтур, һәтта бириму».

¹³«Еғизлиридики гәп очуқ қәбирдәк сесиқ,

Ялғанчилиқ қилиду һәм тиллири.

Ләвлири худди иланниң зәһәрхәндиси».

¹⁴«Зувани ләнәт вә зәрдигә толған».

¹⁵«Улар алдирайду қан төкүшкә,

¹⁶Қилиду барғанла йеридә вәйранчилиқ вә паҗиәлик ишларни,

¹⁷Йоқтур хәвири аманлиқ йолидин қилчә».

¹⁸«Билмәйду Худадин һәм қорқушни».

¹⁹Муқәддәс Язмилардики бу айәтләрниң Тәврат қануни астида яшай­ди­ған йәһудийларға қарита ейтилғанлиғини билимиз. Шундақ болған­да, йәһудийлар һәм йәһудий әмәсләрниң банә көрситидиған еғизлири тувақлиниду вә пүткүл дуниядики инсанлар Худаниң һөкүми астида туриду. ²⁰Демәк, һәр қандақ киши Худаниң алдида Тәврат қануниға әмәл қилиш билән һәққаний адәм дәп җакаланмайду. Бәлки шу қанун­ға толуқ әмәл қилалмайдиғанлиғини билип өзиниң гунакар екән­ли­гини тонуп йетиду.

Худаниң инсанларни һәққаний адәм дәп җакалиши

²¹Лекин һазир Худаниң қандақ йол билән инсанларни һәққаний адәм дәп җакалайдиғанлиғи очуқ ашкариланди. Бу Тәврат қануниға әмәл қилишқа бағлиқ әмәс. Буниңға Тәврат қануни вә Пәйғәмбәрләр­ниң Язмилириму гувалиқ бәргән. ²²Худа адәмләрни уларниң Әйса Мәсиһкә болған ишәнчи арқилиқ һәққаний адәм дәп җакалайду. Худа Әйса Мәсиһкә ишәнгән һәммә адәмгә шундақ муамилә қилиду, бу йәрдә айримчилиқ йоқтур. ²³Чүнки һәммә адәм гуна қилип, Худаниң инсанларни яратқанда ата қилған шан-шәривидин мәһрум қалған. ²⁴Лекин Худа бизгә меһир-шәпқәт көрситип, бизни төләмсиз һалда һәққаний адәм дәп җакалиди. Бу Әйса Мәсиһ арқилиқ әмәлгә ашурулди, чүнки У бизни гунаниң қуллуғидин азат қилди. ²⁵Худа инсанларниң гуналириниң кәчүрүм қилиниши үчүн, уларни җазалаш­ниң орниға Әйса Мәсиһни қурван болушқа әвәтип бәрди. Әйса Мәсиһниң чапрас яғачта аққузған қени арқилиқла Худа Әйса Мәсиһ­кә ишәнгәнләрни Өзи билән яраштурди. Худа Әйса Мәсиһни қурван болушқа әвәтиш билән, Өзиниң бурунқи замандики кишиләрниң гуналириға сәвир-тақәтлик болуп, уларни дәрһал җазалимиғанлиғиниң адиллиқ екәнлигини көрсәтти. Чүнки Әйса Мәсиһ уларниңму гунали­ри үчүн қурван болди. ²⁶Мана һазирму Худа йәнә Өзиниң адиллиғини көрситиватиду. Чүнки инсанлар гунакар болсиму, Әйса Мәсиһкә ишәнгәнлиги үчүн, Худа уларни йәнила адиллиқ билән кәчүриду.

²⁷Шундақ екән, биз Тәврат қануниға әмәл қилиш билән Худа тәрипидин қобул қилиндуқ, дәп махтинимизму? Яқ! Бизниң махтини­ши­мизниң орни йоқ. Немә сәвәптин? Чүнки инсанлар Тәврат қануниға әмәл қилиш арқилиқ әмәс, бәлки Әйса Мәсиһкә ишиниш арқилиқла кәчүрүмгә еришиду. ²⁸Демәк, Худаниң бизни Тәврат қануниға әмәл қилишимиз билән әмәс, бәлки Әйса Мәсиһкә ишәнгәнлигимиз билән һәққаний адәм дәп җакалайдиғанлиғиға ишинимиз. ²⁹Силәр Худа пәқәт Тәврат қануниға егә болған йәһудийларнила қобул қилиду, дәп ойламсиләр? Яқ, әлвәттә ундақ әмәс! У йәһудий әмәсләрниму қобул қилиду. ³⁰Чүнки Худа бирдур. У хәтнә қилинған йәһудийларни, шундақла хәтнә қилинмиған йәһудий әмәсләрниму бирла йол билән, йәни уларниң Әйса Мәсиһкә болған ишәнчи билән һәққаний адәм дәп җакалайду. ³¹Ундақта, биз ишәнчимиз арқилиқ Тәврат қанунини бекар қиламдуқ? Яқ, дәл буниң әксичә биз ишәнчимиз арқилиқ Тәврат қануниниң тоғра екәнлигини испатлаймиз.

4

Ибраһим тоғрисида мисал

¹Ундақта, биз йәһудий әвлатлири атимиз Ибраһимниң һәққаний адәм дәп җакаланғанлиғидин немиләрни биливелишимиз керәк? ²Әгәр Ибраһим яхши әмәллири арқилиқ һәққаний адәм дәп җакалан­ған болса, униң махтинишқа һәққи болатти. Лекин Худаниң алдида униң махтинишқа һәққи йоқ. ³Чүнки Муқәддәс Язмиларда мундақ дейи­лгән: «Ибраһим Худаниң сөзлиригә ишәнди. Худа униң ишән­чини көрүп, уни һәққаний адәм, дәп һесаплиди». ⁴Әмгәк қилғучиниң алғини соға әмәс, бәлки өзиниң еришишкә тегишлик һәққи болуп һесаплиниду. ⁵Лекин бир адәм Худа тәрипидин һәққаний адәм дәп җака­ланған болса, бу униң яхши әмәллиридин әмәс, бәлки униң ишән­чидин болған. Чүнки бу адәм гунакарларни һәққаний адәм дәп җака­лиғ­учи Худаға ишиниду. ⁶Давут падишаму Худа бир адәмдә яхши әмәлләрниң бар-йоқлуғиға қаримастин уни һәққаний адәм, дәп һесап­лиса, у адәмниң нәқәдәр бәхитлик болидиғанлиғи тоғрисида Муқәддәс Язмиларда мундақ дегән:

⁷«Қилмишлири кәчүрүм қилинған,

Гуналири әпу қилинғанлар нәқәдәр бәхитлик!

⁸Пәрвәрдигар уларниң гуналирини һесаплимиса,

Улар нәқәдәр бәхитлик!»

⁹Буниңдин қариғанда, бу бәхит ялғуз хәтнә қилинғанлар, йәни йәһудий­ларғила мәнсүпму? Яқ, ундақ әмәс. У хәтнә қилинмиған, йәни йәһудий әмәсләргиму мәнсүптур. Чүнки биз ейтқандәк: «Худа Ибраһимниң ишәнчини көрүп, уни һәққаний адәм, дәп һесаплиди». ¹⁰Бу иш қачан болған? Худа Ибраһимни һәққаний адәм дәп һесапли­ған чағда Ибраһим хәтнә қилинғанму яки қилинмиғанму? Бу ишлар Ибраһим техи хәтнә қилинмиған вақитта болған еди. ¹¹Униң хәтнә қилиниши кейин болди. Бу униң Худа тәрипидин аллиқачан қобул қилинғанлиғини көрситиду. Ибраһимниң бурунла ишәнчи бар болуп, хәтнә пәқәт униң һәққаний адәм дәп һесапланғанлиғиниң бәлгүси болди. Буниң билән Ибраһим хәтнә қилинмиған, лекин Худаға ишинип һәққаний адәм дәп җакаланған йәһудий әмәсләрниң атиси болди. ¹²Әгәр хәтнә қилинғанлар, йәни йәһудийлар өзлириниң хәтнә қилинғанлиғиға таянмай, әҗдадимиз Ибраһимға охшаш, униң хәтнә қилинмиған вақтидики ишәнчи бойичә яшиса, Ибраһим улар­ниң­му атиси болиду.

¹³Худа Ибраһим вә униң әвлатлириға уларниң бу дунияға варислиқ қилидиғанлиғиға вәдә бәргән еди. Бу уларниң Тәврат қануниға әмәл қилғанлиғидин әмәс, бәлки уларниң Худаға ишинип, һәққаний адәм дәп җакаланғанлиғидин болған. ¹⁴Әгәр Тәврат қануниға әмәл қилиш арқилиқ Худаниң вәдилиригә еришкили болсиди, у чағда ишәнчниң һеч қандақ қиммити қалмиған, Худаниң вәдисиниңму әһмийити болмиған болатти. ¹⁵Тәврат қануни бу қанунниң әмир-пәрманлириға әмәл қилмиғанларға Худаниң ғәзивини елип келиду. Қанун болмиса, қанунға хилаплиқ қилишму болмайду.

¹⁶Шуниң үчүн ишәнчимиз арқилиқ Худаниң бизгә вәдә қилған бәхит-саадитигә еришимиз. Бу биз еришишкә тегишлик һәқ әмәс, бәлки Худаниң меһир-шәпқитидин кәлгән. Бу вәдә Ибраһимниң пүткүл әвлатлири, йәни Ибраһимға охшаш ишәнч йолида маңғанлар үчүн берилгәндур. Мәйли улар йәһудий әмәсләр болсун яки Тәврат қанунидики қаидиләр бойичә яшайдиған йәһудийлар болсун, бу вәдә һәммисиниң бу бәхит-саадәткә еришидиғанлиғиға капаләтлик қилиду. Чүнки Ибраһим барлиқ мәсиһийләрниң атисидур. ¹⁷Бу худди Муқәддәс Язмиларда Худа Ибраһимға: «Сени нурғун милләт­ләрниң атиси қилдим», дәп ейтқинидәк. Худаниң нәзәридә Ибраһим һәммимизниң атисидур. Чүнки Ибраһим өлгәнләрни тирилдүридиған, мәвҗудатни йоқлуқтин барлиққа кәлтүридиған Худаға ишәнч бағлиди. ¹⁸Ата болуш мүмкинчилиги йоқ әһвалдиму, Ибраһим йәнила үмүтини үзмәй, Худаға давамлиқ ишәнч бағлиди. Нәтиҗидә у нурғун милләтләрниң атиси болди. Бу тоғрисида Худа униңға мундақ дегән: «Сениң әвладиң юлтузлардәк сан-санақсиз болиду». ¹⁹Ибраһим өзиниң йүз яшқа йеқин­лап, пәрзәнт тепиш қабилийитидин қалғанлиғини, шундақла аяли Сарәниңму пәрзәнт көрүш қабилийитидин қалғанлиғини билгән болсиму, лекин у йәнила Худаға болған ишәнчини аҗизлаштурмиди. ²⁰У Худаниң вәдисидин гуманланмиди. Әксичә униң ишәнчи техиму күчийип, Худани улуқлиди. ²¹У Худаниң Өз вәдисини әмәлгә ашуруш қудритигә егә екәнлигигә пүтүнләй ишәнди. ²²Шуңа Муқәддәс Язми­лар­да: «Худа уни һәққаний адәм, дәп һесаплиди», дәп йезилған. ^23-24Бу айәт ялғуз Ибраһим үчүнла әмәс, бәлки һәққаний адәм дәп һесаплинидиған бизләр, йәни Рәббимиз Әйсани тирилдүргән Худаға ишинидиған бизләр үчүнму йезилған. ²⁵Әйса Мәсиһ гуналиримизниң кәчүрүлүши үчүн қурванлиқ сүпитидә өлүмгә тапшурулуп, бизниң һәққаний адәм дәп җакалинишимиз үчүн тирилдүрүлди.

5

Худа билән инақ мунасивәттә болуш

¹Шуңа биз ишәнчимиз арқилиқ һәққаний адәм дәп җакалинип, Рәббимиз Әйса Мәсиһ арқилиқ Худа билән инақ мунасивәттә болдуқ. ²Ишәнчимиз болғачқа, Әйса Мәсиһ бизни биз һазир һөзүрли­ниватқан бу меһир-шәпқәткә егә қилди. Шуңа биз Худаниң шан-шәривигә еришиш үмүтидә шат-хорам болмақтимиз. ³Биз қийин әһваллар­диму йәнила шат-хорам болимиз. Чүнки бизгә мәлумки, қийинчилиқ сәвирчанлиқни кәлтүрүп чиқириду, ⁴сәвирчанлиғимиз бизни Худани хурсән қилидиған мәсиһийләрдин қилиду; Худани хурсән қилидиған мәсиһийләрдин болсақ, биздә тәврәнмәс үмүт пәйда болиду. ⁵Бу үмүт бизни һәргиз уятта қалдурмайду. Чүнки Худа бизгә ата қилған Муқәддәс Роһ арқилиқ Өзиниң меһир-муһәббитини қәлбимизгә сиңдүргән.

⁶Биз гунадин қутулушқа амалсиз қалғанда, Әйса Мәсиһ биз гунакар­лар үчүн Худа бәлгүлигән вақитта Өзини пида қилди. ⁷Дурус адәм үчүн җенини пида қилидиғанларниң тепилиши натайин, лекин алаһидә яхши адәмләр үчүн җенини пида қилидиғанларниң тепилиши мүмкин. ⁸Әйса Мәсиһ биз техи гунакар вақтимиздила биз үчүн Өз җенини пида қилди. Мана бу арқилиқ Худа Өзиниң бизгә болған меһир-муһәббитини испатлиди. ⁹Биз Әйса Мәсиһниң қурванлиқ қени арқилиқ һәққаний адәм дәп җакаландуқ. Шундақ екән, Әйса Мәсиһ арқилиқ Худаниң ғәзивидин қутулушимиз техиму ениқтур. ¹⁰Биз бурун Худаға дүшмән едуқ, бирақ Худа Өз Оғлиниң қурван қилиниши арқилиқ бизни Өзи билән яраштурди. Биз Худа билән яришивалған екәнмиз, ундақта Әйса Мәсиһниң өлүмдин тирилдүрүлгән һаяти арқилиқ Худаниң җазасидин чоқум қутулдурулимиз. ¹¹Буниң биләнла қалмай, бизни Худа билән яраштурған Рәббимиз Әйса Мәсиһ арқилиқ Худа билән болған йеңи мунасивитимиздиму шат-хорам болимиз.

Адәм ата вә Әйса Мәсиһ

¹²Гуна дунияда бир адәм, йәни Адәм ата арқилиқ пәйда болғандәк, өлүмму Адәм атиниң гунайи арқилиқ пәйда болди. Нәтиҗидә өлүм пүткүл инсан ичигә тарқалди, чүнки һәммә адәм гуна қилди. ¹³Гуна Тәврат қануни Муса пәйғәмбәргә чүширилиштин илгирила дунияда бар еди. Бирақ у чағда һәқ-наһәқни айрийдиған Тәврат қануни болми­ғанлиқтин, гунаниң һесави елинматти. ¹⁴Шундақ болсиму, өлүм Адәм атидин таки Муса пәйғәмбәргичә инсанларға һөкүмранлиқ қилди. Һәтта Адәм атиниң гунайидәк гуна қилмиған инсанларму өлүмдин хали болалмиди.

Адәм ата пүткүл инсанға тәсир көрсәткинидәк, кейин кәлгән Мәсиһ­му пүткүл инсанға тәсир қилди. ¹⁵Һалбуки, Адәм ата тәрипидин өткүзүл­гән гуна Худаниң бәргән меһир-шәпқәтлик соғисиға пүтүнләй охшимайду. Чүнки бир адәм, йәни Адәм атиниң гуна өткүзүши билән нурғун адәм өлгән болса, охшашла бир адәм, йәни Әйса Мәсиһниң меһир-шәпқити арқилиқ Худа инсанларға техиму көп меһир-шәпқәт көрситип, кәчүрүлүш соғисини нурғун адәмгә ата қилди. ¹⁶Худаниң соғисиниң нәтиҗиси Адәм атиниң гунайиниң ақивитигә пүтүнләй охшимайду. Чүнки Адәм атиниң бир қетимлиқ гунайи арқилиқ биз һәммимиз гунакар дәп һөкүм қилиндуқ. Амма Худаниң меһир-шәпқәтлик соғиси арқилиқ биз гунакарлар гәрчә нурғун гуна өткүзгән болсақму, һәққаний адәм дәп җакаландуқ. ¹⁷Бир адәмниң гунайи түпәйлидин өлүм инсанларға һөкүмранлиқ қилған йәрдә, Худаниң мол меһир-шәпқити вә һәққаний болуш соғисиға еришкән кишиләр йәнә бир адәм, йәни Әйса Мәсиһ арқилиқ һаятида гуна вә өлүм үстидин ғалибә қилмасму?

¹⁸Демәк, бир қетимлиқ гуна пүткүл инсанни гунаға мәһкүм қилған болса, бир қетимлиқ һәққаний әмәлият, йәни Әйса Мәсиһниң қурван болуши арқилиқ пүткүл инсан һәққаний адәм дәп җакалинип, мәңгү­лүк һаятқа еришәләйду. ¹⁹Бир адәмниң бойсунмаслиғи түпәйлидин нурғун инсанлар гунакар болуп кәткинидәк, бир Адәмниң бойсунған­лиғи биләнму нурғун инсанлар һәққаний адәм дәп җакалиниду. ²⁰Тәврат қануниниң берилиши кишиләргә өз гунайиниң интайин көплүгини очуқ көрситиш үчүндур. Лекин қәйәрдә гуна көп болса, Худаниң меһир-шәпқитиму шу йәрдә һәссиләп ашти. ²¹Демәк, гуна инсанларға һөкүмранлиқ қилип, уларни өлүмгә апарған болса, Худаниң меһир-шәпқити инсанларға һөкүмранлиқ қилип, Рәббимиз Әйса Мәсиһ арқилиқ уларни һәққаний адәм дәп җакалап, уларға мәңгүлүк һаят елип кәлди.

6

Әйса Мәсиһкә бағлинип, йеңи һаятқа еришиш

¹Ундақта, биз немә дәймиз? Худаниң меһир-шәпқити техиму ашсун дәп, давамлиқ гуна ичидә яшаймизму? ²Яқ, әлвәттә ундақ әмәс! Гунаға нисбәтән биз аллиқачан өлгән. Шундақ екән, биз йәнә давамлиқ гуна ичидә яшимаслиғимиз керәк. ³Силәр чоқум шуни билишиңлар керәкки, биз чөмүлдүрүлүшни қобул қилғинимизда, Әйса Мәсиһкә бағланғанлиғимиз үчүн, Униң өлүми биләнму бағлан­дуқ. ⁴Шуниң үчүн биз чөмүлдүрүлүш арқилиқ Әйса Мәсиһ билән биллә өлүп, биллә көмүлдуқ. Худа Атимизниң бундақ орунлаштуруш­тики мәхсити шуки, Әйса Мәсиһни Өзиниң улуқ күч-қудрити арқи­лиқ тирилдүргәндәк, бизниму йеңи һаятқа ериштүрүштур.

⁵Биз Әйса Мәсиһкә бағлинип, Униңға охшаш өлгән екәнмиз, ундақта биз чоқум Униңға охшаш тирилдүрүлимиз. ⁶Шуни билиши­миз керәкки, кона тәбиитимиз Әйса Мәсиһ билән биллә чапрас яғачқа миқланди. Шуниң үчүн биз гунакар нәпсимизниң илкидә болмай, гунаниң қуллуғидин қутулдуқ. ⁷Чүнки Әйса Мәсиһ билән биллә өлгән һәр қандақ киши гунаниң күчидин халас болған болиду. ⁸Әйса Мәсиһ билән биллә өлгән екәнмиз, ундақта Униңға бағлинип, йеңи һаятқа еришишимизгиму ишинимиз. ⁹Бизгә мәлумки, Әйса Мәсиһ тирил­гән­дин кейин қайта өлмәйду. Өлүм әнди Әйса Мәсиһкә өз күчини көрси­тәл­мәйду. ¹⁰Әйса Мәсиһ Өзиниң бирла қетимлиқ өлүми арқилиқ гуна үстидин ғалибә қилди. У һазир һаят болуп, Униң һаятлиғи Худаға шан-шәрәп кәлтүрүш үчүндур. ¹¹Шуниңға охшаш, силәрму һазир Әйса Мәсиһкә мәнсүп болғанлиғиңлар үчүн, өзәңларни гунаға нисбә­тән өлгән, лекин Худаға хизмәт қилишқа нисбәтән тирик һесап­лаңлар.

¹²Шундақ екән, гуна һәргизму һаман өлидиған тениңларни башқур­мисун. Болмиса арзу-һәвәсләргә берилип кетисиләр. ¹³Тениң­лар­ниң һәр қандақ бир әзасини яман ишларға қурал қилип, гунаға тутуп бәрмәңлар. Әксичә өзәңларни Худаға атаңлар, чүнки силәр өлүм­дин тирилдүрүлдүңлар. Тениңларниң һәр бир әзасини һәққаний ишларниң қурали қилиңлар. ¹⁴Гуна силәрниң һөкүмраниңлар әмәс. Чүнки силәр Тәврат қануниниң илкидә әмәс, бәлки Худаниң бизни гунаниң күчидин халас қилидиған меһир-шәпқити астида яшаватисиләр.

Һәққанийлиқниң қули

¹⁵Ундақта, қандақ қилиш керәк? Тәврат қануниниң илкидә әмәс, Худаниң меһир-шәпқити астида яшаватимиз дәп, гуна қиливәрсәк боламду? Яқ, әлвәттә болмайду. ¹⁶Кимгә бойсунсаңлар, шуниң қули болидиғанлиғиңларни билмәмсиләр? Гунаға бойсунсаңлар, у силәрни өлүмгә елип бариду. Худаға бойсунсаңлар, У һәққаний һаятлиққа елип бариду. ^17-18Худаға шүкүр! Гәрчә силәр бурун гунаниң қули бол­ған болсаңларму, лекин һазир гунаниң күчидин әркин қилинип, һәққаний­лиқниң қуллири болдуңлар. Чүнки Худа силәргә бәргән тәлимгә чин дилиңлардин бойсундуңлар. ¹⁹Мән силәрниң тәбиитиң­лар­дики аҗиз­лиқларни билгәчкә, буларни силәргә адәттики мисал билән ейтива­тимән. Илгири силәр гунаниң қули болуп, тениңлардики әзалар­ни напак вә Тәврат қануниға хилап ишларға беғишлиғандиңлар. Әнди пак болушуңлар үчүн өзәңларни һәққанийлиқниң қули болушқа беғишлаңлар.

²⁰Силәр гунаниң қули болған вақтиңларда һәққаний һаят кәчүрүш билән кариңлар йоқ еди. ²¹Силәр һазир номус дәп қариған бурунқи ишлардин шу чағда зади немә пайда тапқан едиңлар? У ишларниң ақивити өлүмдур. ²²Бирақ һазир силәр гунаниң қуллуғидин әркин қилинип, Худаниң хизмәткарлири болдуңлар. Бу һаятиңларға пайди­лиқ болуп, силәрни пак яшашқа йетәкләйду. Әң ахирида силәр мәңгүлүк һаятқа еришисиләр. ²³Чүнки гунаниң төләми өлүм. Бирақ Худаниң Рәббимиз Әйса Мәсиһ арқилиқ бизгә ата қилған соғиси мәңгүлүк һаяттур.

7

Нека мунасивити тоғрисида мисал

¹Қериндашлар, силәр қанунни чүшинисиләр. Шуңа шуниму есиң­ларға селип қояйки, қанун пәқәт һаят адәмгила һөкүмранлиқ қилалайду. ²Мәсилән, ери бар аял ери һаятла болидикән, қанун бойичә еригә бағлиниду. Лекин ери өлүп кәтсә, нека қануниниң чәклимисигә учримайду. ³Шуниң үчүн аял ери һаят вақтида башқа бир әр билән биргә болса, нека садиқлиғини бузған аял, дәп қарилиду. Лекин ери өлүп кәтсә, аял нека қанунидин әркин болиду. У чағда башқа бир әргә тәгсә, нека садиқлиғини бузған болмайду. ⁴Худди шуниңдәк, қериндашлирим, силәр Әйса Мәсиһниң қурван болуши билән Тәврат қануниға нисбәтән өлдүңлар. Силәр һазир башқа биригә бағландиңлар, йәни өлүмдин тирилгән Әйса Мәсиһкә мәнсүп болдуңлар. Буниң билән силәр Худаниң хизмитидә болуп, Униңға шан-шәрәп кәлтүрәләйсиләр. ⁵Бурун биз гунакар тәбиитимизниң илкидә болғачқа, бизни гунаға елип баридиған һәвәслиримизниң кәйнигә кирип кәттуқ. Бу һәвәслиримиз Тәврат қанунини билишимиз билән техиму қозғилип, тенимиздики әзаларни қутратти. Нәтиҗидә биз өзимизни өлүмгә елип баридиған ишларни қилдуқ. ⁶Лекин һазир биз Тәврат қануниниң һөкүмидин азат қилиндуқ. Чүнки биз өзимизни боғуп туридиған бу қанунға нисбәтән өлгән. Биз кона усул бойичә, йәни Тәврат қануниға бурунқидәк әмәл қилиш арқилиқ әмәс, бәлки йеңи усул бойичә, йәни Муқәддәс Роһниң йетәкчилигидә яшаш арқилиқ Худаға хизмәт қилимиз.

Тәврат қануни вә гуна

⁷Ундақта, биз немә дәймиз? Тәврат қануниниң өзи гунаниң мәнбә­си боламду? Яқ, әлвәттә ундақ әмәс! Гуна Тәврат қанунида көрситил­мигән болса, мән қилмишлиримниң гуна екәнлигини билмәт­тим. Мәсилән, Тәврат қанунида: «Башқиларниң тәәллуқатли­риға көз қириңни салма», дейилмигән болса, ундақ қилишниң гуна екәнлигини билмигән болаттим. ⁸Лекин гуна Тәврат қануниниң бу әмри арқилиқ пурсәт тепип, ичимдики һәр хил ачкөзлүкләрни қозғиди. Бу қанун болмиса, гунаниң бундақ күчиму болматти.^{* 9-10}Тәврат қануниниң мәндин немини тәләп қилидиғанлиғини чүшән­мәйдиған вақтимда, өзәмдин рази болуп, өзәмни әркин-азадә һис қилаттим. Лекин Тәврат қанунини һәқиқий чүшинишим биләнла, өзәмниң гунакар екәнлигимни вә роһий җәһәттә өлгәнлигимни ениқ билдим. Тәврат қануни инсанларни һаятлиққа йетәкләш үчүн берилгән. Һалбуки, бу қанунға бойсуналмайдиғанлиғимдин униң маңа өлүмни елип келидиғанлиғини байқидим. ¹¹Гуна Тәврат қануни­ниң әмирлиридин пурсәт тепип, мени аздуруп, өлүмгә дучар қилди.

¹²Демәк, Тәврат қануни һәқиқәтән пактур. Униңдики әмирләрму пак, тоғра вә яхшидур. ¹³Шундақ туруп, бу яхши қанун мени өлүмгә дучар қилдиму? Яқ, әлвәттә ундақ әмәс! Бәлки әйнә шу гуна бу яхши қанундики әмирләрдин пайдилинип, мени өлүмгә дучар қилди. Биз әнди гунаниң һәқиқий қияпитини тонувалалаймиз. Чүнки Тәврат қанунидики әмирләр арқилиқ гунаниң қанчилик яман екәнлиги ашкариланди.

Инсан қәлбидики тоқунуш

¹⁴Тәврат қануни Худадин чүширилгән болғачқа, униң яхши екән­ли­гини билимиз. Бирақ гунакар тәбиитимниң башқурушида болған мән болсам гунаниң қуллуғидидурмән. ¹⁵Өзәмниң немә қиливатқинимни билмәймән, чүнки өзәм нийәт қилған ишларни қилмаймән, әксичә нәпрәтлинидиған ишларни қилимән. ¹⁶Әгәр мән яман ишларни қилиш­ни халимай туруп, йәнила уларни қилған болсам, у чағда вижданим Тәврат қануниниң яхши екәнлигини етирап қилған болиду. ¹⁷Шуңа бу ишларни қилдуруватқини мән әмәс, бәлки ичимдә яшаватқан гуна. ¹⁸Ичимдә, йәни гунакар тәбиитимдә яхшилиқниң йоқлуғини билимән, чүнки яхшилиқ қилиш нийитим бар болсиму, қабилийитим йоқ. ¹⁹Шуниң үчүн өзәм нийәт қилған яхши ишларни қилмай, әксичә нийәт қилмиған яман ишларни қилимән. ²⁰Өзәм нийәт қилмиған ишни қил­сам, буни қилдуруватқини мән әмәс, бәлки ичимдә яшаватқан гунадур.

²¹Буниңдин өзәмдики шу қанунийәтни чүшәндимки, яхши ишлар­ни қилмақчи болсамму, яманлиқ маңа һаман һәмра болуп турғачқа, мән йәнила яман ишларни қилимән. ²²Худаниң қанунидин ич-ичим­дин сөйүнимән. ²³Бирақ тенимдә башқа бир қанунийәтни сезимән. Бу қанунийәт қәлбимдин қайил болған қанун билән җәң қилип, тән-әзалиримни гуна қилдурғанлиқтин, мени гунаға әсир қилиду. ²⁴Мән немә дегән бечарә адәммән һә! Гунаниң әсири болған вә өлүмгә елип баридиған бу тенимдин кимму мени қутқузар?! ²⁵Худаға шүкүр, Худа мени Рәббимиз Әйса Мәсиһ арқилиқ қутқузиду!

Мениң әһвалим мана мундақ: қәлбим билән Худаниң қануниға бойсу­нуш­ни халаймән, лекин әмәлиятимда гунакар тәбиитим сәвәви­дин гунаниң қули болимән.

8

Муқәддәс Роһниң йетәкчилигидә яшаш

¹Жиғинчақлап ейтсақ, Әйса Мәсиһкә мәнсүп болғанлар әнди җазаға мәһкүм қилинмайду. ²Чүнки һаятлиқ елип келидиған Муқәддәс Роһниң күч-қудрити бизни өлүмгә мәһкүм қилидиған гунаниң күчи­дин Әйса Мәсиһ арқилиқ халас қилди. ³Гунакар тәбии­тимиз түпәйлидин Тәврат қануни бизни гунаниң қуллуғидин азат қилалмиди. Бирақ Худа Өз Оғлини биз гунакар инсанларниң тенидәк тән билән йәр йүзигә әвәтип, Униң гунасиз тенидә гуналиримизниң җазасини тартиши билән бизни башқуруватқан гунаниң күчини бекар қилди. ⁴Буниң билән гунакар тәбиитимизгә әмәс, бәлки Муқәд­дәс Роһқа бойсунидиған бизләр арқилиқ Тәврат қануниниң адил тәләплири әмәлгә ашурулиду. ⁵Гунакар тәбиитигә бойсунидиғанлар шу тәбиитигә хас арзу-һәвәсләрни ойлайду. Муқәддәс Роһқа бойсуни­ди­ғанлар болса, Муқәддәс Роһқа хас ишларни ойлайду. ⁶Биз адәмниң гунакар тәбиити униң ой-пикирлирини башқурса, бу у адәмгә мәңгү­лүк өлүм елип келиду. Амма у адәмниң ой-пикирлирини Муқәддәс Роһ башқурса, бу униңға һаятлиқ вә аманлиқ елип келиду. ⁷Бир адәмниң гунакар тәбиити униң ой-пикирлирини башқурса, у адәм Худа билән дүшмәнләшкән болиду. Чүнки у Худаниң қануниға бойсун­майду һәм бойсуналмайду. ⁸Гунакар тәбиити тәрипидин башқурулиди­ған­лар Худани хурсән қилалмайду.

⁹Бирақ силәргә кәлсәк, Худаниң Роһи һәқиқәтән қәлбиңларда яшиған­лиқтин, гунакар тәбиитиңларниң башқурушида әмәс, бәлки Муқәддәс Роһниң башқурушида туруватисиләр. Қәлбидә Муқәддәс Роһ, йәни Әйса Мәсиһниң Роһи болмиған адәм Әйса Мәсиһкә мәнсүп әмәстур. ¹⁰Тениңлар гуна түпәйлидин өлүмниң илкидә болсиму, амма қәлбиңларда Әйса Мәсиһ болғанлиғи үчүн, силәр Худа тәрипидин һәққаний адәм дәп җакалинип, роһуңлар һаят болди. ¹¹Худаниң Роһи Әйса Мәсиһни өлүмдин тирилдүрди. Бу Роһ силәрниң қәлбиңларда яшайду. Әйса Мәсиһни өлүмдин тирилдүргән Худа қәлбиңлардики Өз Роһи арқилиқ силәрниң чирип кетидиған тениңларға һаятлиқ ата қилиду.

¹²Шуниң үчүн, қериндашлирим, гунакар тәбиитимизгә бойсунуп яшашқа әмәс, Муқәддәс Роһқа бойсунушқа қәриздармиз. ¹³Чүнки гунакар тәбиитиңларға бойсунуп яшисаңлар, мәңгүлүк һалак болиси­ләр. Лекин Муқәддәс Роһқа тайинип, гунакар тәбиитиңлар арзу қилған гунадин қол үзсәңлар, мәңгүлүк һаятлиққа еришисиләр. ¹⁴Худа­ниң Роһиниң йетәкчилигидә яшиғанларниң һәммиси Худаниң пәрзәнт­лиридур. ¹⁵Әнди силәр қобул қилған Муқәддәс Роһ силәрни қул қилип, қул ғоҗайинидин қорққандәк қорқунучқа салмайду. Әксичә силәр бу Муқәддәс Роһ арқилиқ Худаниң әтиварлап беқи­вал­­ған пәрзәнтлири болуп, Худани «Әй сөйүмлүк Ата!» дәп чақиралайдиған болдуңлар. ¹⁶Бу Муқәддәс Роһ қәлб роһумиз билән биллә бизниң Худаниң пәрзәнт­лири екәнлигимизгә гувалиқ бериду. ¹⁷Худаниң пәрзәнтлири екәнмиз, Униң вәдә қилған һәқиқий байлиғиға мирасхормиз, шундақла униңға Әйса Мәсиһ билән биллә мирасхорлуқ қилимиз. Кәлгүсидә Әйса Мәсиһ билән бирликтә Худаниң шан-шәривидин һөзүрлиниш үчүн, бизму һазир Әйса Мәсиһкә охшаш азап-оқубәтләрни тартиватимиз.

Кәлгүсидә шан-шәрәпкә еришиш

¹⁸Мениңчә һазир биз тартиватқан азап-оқубәтләрни кәлгүсидә биздә аян болидиған шан-шәрәпкә селиштурғанда һеч нәрсигә әрзимәйду. ¹⁹Яритилған пүткүл мәвҗудат Худаниң Өз пәрзәнтлирини аян қилишини интизарлиқ билән күтмәктә. ^20-21Чүнки пүткүл мәвҗу­дат өзи һәққидики көзлигән мәхситигә еришәлмигән еди. Бу мәвҗу­дат­ниң өз ихтияри билән әмәс, бәлки уни яратқан Худаниң ирадиси билән болған. Шундақ болсиму яритилған пүткүл мәвҗудатта чирип түгәштин қутулуп, Худа пәрзәнтлиригә беридиған шәрәплик әркин­ликтин һөзүрлиниш үмүти бар еди. ²²Та һазирғичә пүткүл мәвҗудат­ларниң худди толғақ азави тартиватқан аялдәк аһ уруватқан­лиғини билимиз. ²³Пәқәт пүткүл мәвҗудатла әмәс, һәтта Муқәддәс Роһниң қәлбимизгә селиниши билән Худаниң кәлгүсидә беридиған шан-шәривини тетип баққан бизләрму дилимизда аһ урмақтимиз. Худа­ниң пәрзәнтлири екәнлигимиз аян қилиниши билән биз йеңи тәнгә еришишни күтмәктимиз. ²⁴Қутқузулғандин бери биздә мошун­дақ үмүт болуп кәлмәктә. Үмүт әмәлиятқа айлан­ғанда, у үмүт болуш­тин қалиду. Кимму әмәлиятқа айланғанни қайта үмүт қилсун? ²⁵Бирақ биз техи әмәлиятқа айланмиғанға үмүт бағли­ған екәнмиз, уни сәвир­чанлиқ билән күтимиз.

²⁶Униң үстигә Муқәддәс Роһ бизниң аҗизлиғимизни билип, бизгә ярдәм қилиду. Биз қандақ дуа қилишимиз керәклигини билмәймиз. Лекин Муқәддәс Роһниң Өзи сөз билән ипадилигүсиз аһ уруш арқилиқ биз үчүн Худаға мураҗиәт қилиду. ²⁷Инсанларниң қәлбини күзитип туридиған Худа Муқәддәс Роһниң немә дәватқанлиғини чүшиниду. Чүнки Муқәддәс Роһ Худаниң ирадиси бойичә, Худаниң муқәддәс хәлқи үчүн мураҗиәт қилиду. ²⁸Худаниң Өзини сөйидиған­лар­ниң, йәни Өзиниң ирадиси бойичә чақирилғанларниң һаятида мәйли қандақ ишлар йүз бәрсун, уларниң пүткүл ишлирини маслашту­руп, һәммини шуларниң мәнпийити үчүн орунлаштуридиғанлиғини билимиз. ²⁹Чүнки Худа әзәлдинла бу кишиләрни билгән. У бу киши­ләрниң кәлгүсидә Өз Оғлиға охшаш болушини алдин-ала бәлгүлигән. Буниңдики мәхсәт, Әйса Мәсиһни бу нурғун қериндашларниң ариси­да тунҗа Оғли қилиш еди. ³⁰Худа алдин-ала бәлгүлигән бу кишиләрни чақирди вә Өзи чақирған бу кишиләрни һәққаний адәм дәп җакалиди. Һәққаний адәм дәп җакаланған бу кишиләргә Худа чоқум шан-шәрәп ата қилиду.

Худаниң меһир-муһәббити

³¹Ундақта, биз буниңға немә дәймиз? Худа биз тәрәптә турған екән, кимму бизгә қарши чиқалисун? ³²Өз Оғлиниму айимай, Уни һәммимиз үчүн қурван болушқа әвәткән Худа барлиғини бизгә ата қилмай қаламду? ³³Кимму Худаниң таллиған бәндилири үстидин шикайәт қилалисун? Һеч ким! Чүнки биз Худа тәрипидин һәққаний адәм дәп җакаланған. ³⁴Ким бизни гунаға мәһкүм қилалайду? Һеч ким! Чүнки Әйса Мәсиһ биз гунакарлар үчүн өлди. Униң үстигә, У тирилдүрүлүп, Худаниң оң йенида һоқуқ тутуп, биз үчүн мураҗиәт қилмақта. ³⁵Һеч ким бизни Әйса Мәсиһниң меһир-муһәббитидин айриветәлмәйду! Һәр қандақ қийин әһвал, җапа-мәшәқәт, зиян-зәхмәт, ач-ялиңачлиқ вә хейим-хәтәр, һәтта қиличму бизни Униңдин айриветәлмәйду! ³⁶Худди Муқәддәс Язмиларда йезилғинидәк:

«Сени дәп күн бойи өлүм гирдавида туруватимиз.

Союлидиған қойлар орнида қариливатимиз».

³⁷Лекин бизни сөйидиған Худаниң күчи билән буларниң һәммиси үстидин пүтүнләй ғалибә қилимиз. ³⁸Шуниңға қәтъий ишинимәнки, өлүм яки һаятлиқ болсун, периштәләр яки җин-шәйтанлар болсун, һазирқи яки кәлгүсидики һәр қандақ ишлар болсун, яки роһлар дуния­сидики һәр қандақ күчләр болсун, ³⁹яки пүткүл каинатта яритилған башқа һәр қандақ бир шәйи болсун, мәйли биз егиз асманда яки чоңқур һаңниң тегидә болайли, бизни Худаниң Рәббимиз Әйса Мәсиһ арқилиқ ата қилған меһир-муһәббитидин айриветәлмәйду.

9

Худа билән исраилларниң мунасивити

¹Мән Әйса Мәсиһкә мәнсүп болғанлиғим үчүн, һәқиқәтни сөзләй­мән, ялған сөзлимәймән. Муқәддәс Роһниң йетәкчилигидә болған вижданимму буниңға испат болалайду. ²Демәкчи болғиним, исраил­лар, йәни йәһудийларниң Әйса Мәсиһкә ишәнмигәнлигигә кәлсәк, мән улар үчүн интайин көп ғәм-қайғу қиливатимән, қәлбимму һемишәм азап ичидә өртиниватиду. ³Әгәр мениң Худа тәрипидин ләнәт астида қелип, Әйса Мәсиһтин айрилип қелишим қериндаш­лирим вә җан-җигәрлирим болған исраилларниң қутқузулуши үчүн ярдәм берәлисә, мән мундақ қилишқиму рази болаттим. ⁴Исраиллар болса Худаниң таллиған хәлқидур. Худа уларға пәрзәнтлик салаһийи­тини бәрди. Өз улуқлуғини көрсәтти, улар билән келишимләрни түзүп, уларға Тәврат қанунини ата қилди. Исраиллар Худаға һәқиқий ибадәт қилишни үгинип, Худаниң вәдилиригә еришти. ⁵Улар Ибраһим, Исһақ вә Яқупларниң әвлатлиридур. Әйса Мәсиһму улар­ниң Әвлади болуп, бу дунияға инсан тенидә кәлди. У барлиқ мәвҗудат үстидин һөкүм сүридиған, мәңгү мәдһийилинидиған Худадур, амин!

⁶Мән һәргизму исраилларниң Әйса Мәсиһни рәт қилғанлиғи билән Худаниң уларға қилған вәдиси бекар болди, демәкчи әмәс­мән. Чүнки Худаниң нәзәридә Исраилниң әвлади болғанларниң һәммисила һәқиқий исраил һесапланмайду. ⁷Гәрчә улар Ибраһимниң әвлатлири болсиму, Худаниң нәзәридә уларниң һәммисила Ибраһим­ниң пәрзәнтлири һесапланмайду. Муқәддәс Язмиларда Худа әҗдади­миз Ибраһимға: «Мән саңа вәдә қилған әвлатлириң Исһақтин келип чиқиду», дегән. ⁸Демәк, җисманий җәһәттин Ибраһимниң әвлатлириниң һәммисила Худаниң пәрзәнтлири болувәрмәйду. Пәқәт Худаниң Ибраһимға қилған вәдисигә асасән туғулған әвлатларла Худаниң пәрзәнтлиридур. ⁹Чүнки Исһақниң туғулуши тоғрисида Худа әҗдадимиз Ибраһимға вәдә бәргән. Бу вәдә мундақ еди: «Келәр жили бу чағда қайта келимән, шу чағда аялиң Сарә бир оғулға ана болиду».

¹⁰Буниңдин башқа, Рибәқа әҗдадимиз Исһақтин қош гезәккә һамил­дар болғанда, ^11-12Худа униңға: «Чоңи кичигигә хизмәт қилиду», дегән еди. Чүнки бир атидин болған бу қош гезәкләр, йәни Әсав билән Яқуп техи туғулмиған, демәк улар бирәр яхши яки яман ишму қилмаста, Худа аллиқачан улардин бирини таллиған еди. Буниңдин шуни көрүвалғили болидуки, Худаниң адәмләрни таллиши уларниң қилған әмәлиятиға әмәс, пәқәт Өзиниң ирадисигә, йәни Өз чақириғиға асаслан­ған. ¹³Бу худди Муқәддәс Язмиларда: «Яқупни таллидим, Әсав­ни рәт қилдим», дәп йезилғинидәк.

¹⁴Ундақта, буларға немә дәймиз? Бу йәрдә Худани адил әмәс дәймиз­му? Яқ, әлвәттә ундақ әмәс! ¹⁵Чүнки Худа Муса пәйғәмбәргә мундақ дегән:

«Кимгә меһриванлиқ қилғум кәлсә, шуниңға меһриванлиқ қилимән,

Кимгә ич ағритқум кәлсә, шуниңға ич ағритимән».

¹⁶Демәк, Худа кимгә рәһимдиллик көрситишни Өзи таллайду. Бу инсанниң ирадисигә яки уларниң тиришчанлиғиға бағлиқ әмәс, бәлки Худаниң рәһимдиллигигә бағлиқтур. ¹⁷Худа Муқәддәс Язмиларда Мисирниң падишасиға мундақ дегән: «Мениң сени тиклишимдики мәхсәт — пәқәт сениң үстүңдә күчүмни аян қилип, намимни пүтүн йәр-зиминға тарқитиштур». ¹⁸Демәк, Худа халиғиниға рәһим қилиду, халиғинини җаһиллаштуриду.

Худаниң ғәзиви вә рәһими

¹⁹Бундақ болғанда, бәлким араңлардин бәзиләр маңа: «Һәммә ишни Худа бәлгүләйдиған турса һәм биз Униң ирадисигә қарши чиқалмайдиған турсақ, Худа немә үчүн йәнә бизни әйипләйду?» дейиши мүмкин. ²⁰Бирақ, әй инсан, Худа билән такаллишидиған сән кимсән? Бир сапал қача өзини ясиған хумданчиға: «Мени немә үчүн бундақ ясидиң?» дәләләмду? ²¹Хумданчиниң бир калләк лайдин алаһидә ишлитилидиған яки адәттә ишлитилидиған қача ясаш һоқуқи йоқму? ²²Худада әйнә шундақ һоқуқ йоқму?! Худа гуна қилғанларға әсли Өз ғәзивини вә күч-қудритини көрсәтмәкчи болған еди. Лекин У бу һалакәт гирдавиға берип қалғанларға ғәзивини көрсәтмәй, бәлки сәвирчанлиқ билән уларға кәңчилик қилди. ²³Худаниң мәхсити Өзиниң рәһим-шәпқитиниң нишани болған бизләргә Өзиниң йүксәк улуқлуғини көрситиш үчүндур. Чүнки биз бу улуқлуққа еришишкә алдин-ала талланған. ²⁴Биз Худа тәрипидин чақирилғанлар болуп, йәһудийлар арисидинла әмәс, бәлки йәһудий әмәсләр арисидинму чақирилғанмиз. ²⁵Бу худди Муқәддәс Язмиларда Худаниң Һошия пәйғәмбәр арқилиқ ейтқинидәк:

«Әсли хәлқим һесапланмиған хәлиқни хәлқим,

Әсли сөйгәнлирим һесапланмиғанларни сөйгәнлирим дәймән».

Һошия пәйғәмбәр йәнә ейтқанки:

²⁶«Бурун Худа уларни: ‹ Силәр Мениң хәлқим һесапланмайсиләр ›, дегән болсиму,

Лекин кәлгүсидә Худа уларға: ‹ Мәңгү һаят Худаниң пәрзәнтлири ›, дәп нам бериду».

²⁷Йәшая пәйғәмбәрму исраиллар тоғрисида мундақ җакалиған еди:

«Исраилларниң сани деңиз әтрапидики қумдәк көп болсиму, лекин уларниң наһайити аз бир қисми қутқузулиду.

²⁸Чүнки Пәрвәрдигар бу дуния үстидин чиқарған һөкүмләрни тәл-төкүз вә тез иҗра қилиду».

²⁹Йәшая пәйғәмбәр йәнә алдин-ала ейтқинидәк:

«Әгәр һәммигә қадир Пәрвәрдигар бизниң нәслимизни сақлап қалмиған болса,

Бизму Худа от яғдуруп йоқ қиливәткән Содом вә Гомора шәһиридикиләрдәк болаттуқ».

Исраилларниң ишәнмәслиги

³⁰Ундақта, буни мундақ жиғинчақлаймиз: һәққанийлиқни издими­гән йәһудий әмәсләр Худа тәрипидин һәққаний адәм дәп җакаланди, улар Әйса Мәсиһкә ишиниш арқилиқ буниңға еришти. ³¹Тәврат қануниға әмәл қилиш арқилиқ һәққанийлиқни издигән исраиллар, йәни йәһудийлар болса, униңға еришәлмиди. ³²Бу немә үчүн? Чүнки улар ишәнчкә әмәс, бәлки яхши әмәллиригә тайинип һәққаний адәм дәп җакалинишқа тиришти. Буниң билән улар Ташқа, йәни Әйса Мәсиһкә путлишип жиқилип чүшти. ³³Бу худди Худа Муқәддәс Язми­ларда ейтқандәк:

«Хәлиқ путлишидиған,

Хәлиқни жиқитидиған,

Бир Таш Сионға^* қойдум.

Бирақ Униңға ишәнгәнләр һәргиз наүмүттә қалмайду».

10

¹Қериндашлар, мән җан-җигәрим исраилларниң қутқузулу­шини бәкму арзу қилимән һәм буни Худадин дайим тиләймән. ²Шуниңға гувалиқ беримәнки, уларда Худаға нисбәтән һәқиқәтәнму қизғинлиқ бар. Бирақ уларниң бу қизғинлиғи һәқиқий билимгә асасланмиған. ³Чүнки улар Худадин кәлгән һәққаний адәм дәп җака­линиш йолини билмәй, Тәврат қануниға әмәл қилиши билән өзлириниң һәққаний адәм дәп җакалинишиға тиришиду. Буниң билән улар Худадин кәлгән ушбу йолни қобул қилмайду. ⁴Һалбуки, Әйса Мәсиһ Тәврат қануниниң мәхситини әмәлгә ашурди. Нәтиҗидә Униңға ишәнгән һәммә адәм Худа алдида һәққаний адәм дәп җака­линиду.

⁵Тәврат қануниға әмәл қилиш арқилиқ һәққаний адәм дәп җака­ли­нишқа нисбәтән Муса пәйғәмбәр мундақ язған: «Қанунға бойсунған­лар униң әмирлиригә толуқ әмәл қилиш билән һаятлиқ тапалайду». ^6-7Лекин ишәнч арқилиқ һәққаний адәм дәп җакалинишқа нисбәтән Муқәддәс Язмиларда мундақ дейилгән: «Өз-өзәңлардин: ‹ Асманға ким чиқиду? › (йәни Әйса Мәсиһни елип чүшүш үчүн) яки болмиса ‹ Гөргә ким чүшиду? › (йәни Әйса Мәсиһни өлүкләр арисидин елип чиқиш үчүн) дәп сорап жүрмәңлар». ⁸Уларниң демәкчи болғини дәл «Худаниң сөзи саңа йеқиндур, у тилиңда вә дилиңдидур». Мана бу һәм биз йәткүзүватқан ишәнч тоғрисидики сөзләрдур. ⁹Демәк, Әйса Мәсиһниң Рәб екәнлигини өз ағзиң билән етирап қилсаң вә Худаниң Уни тирилдүргәнлигигә чин қәлбиңдин ишәнсәң, қутқузулисән. ¹⁰Чүнки инсан чин қәлбидин ишиниш арқилиқ һәққаний адәм дәп җакалиниду, өз ағзи билән етирап қилиш арқилиқ қутқузулиду. ¹¹Муқәддәс Язмиларда: «Униңға ишәнч қилғанла киши наүмүттә қалмайду», дейилгән. ¹²Бу җәһәттә йәһудийлар билән йәһудий әмәсләр­ниң пәрқи йоқ. Әйса Мәсиһ һәр иккисиниң Рәббидур. У Өзигә илтиҗа қилғанларниң һәммисигә меһир-шәпқәт яғдуриду. ¹³Дәл Муқәддәс Язмиларда йезилғинидәк: «Рәббимизгә илтиҗа қилған­ларниң һәммиси қутқузулиду». ¹⁴Лекин Униңға ишәнмигәнләр Униңға қандақму илтиҗа қилсун? У тоғрилиқ аңлимиғанлар Униң­ға қандақму ишәнсун? У тоғрисида хәвәр йәткүзгүчиләр болмиса, кишиләр қандақму аңлалисун? ¹⁵Хуш Хәвәр йәткүзгүчиләр әвәтилмисә, Хуш Хәвәр қандақ йәткүзүл­сун? Муқәддәс Язмиларда йезилғинидәк: «Хуш Хәвәрни йәткүзгәнләр­ниң қәдими нәқәдәр мубарәк һә!» ¹⁶Бирақ худди Йәшая пәйғәмбәрниң: «Әй Пәрвәрдигар, биз йәткүзгән сөзләргә кимму ишәнди?» дегинидәк, һәммә адәм Хуш Хәвәрни қобул қилған әмәс. ¹⁷Ишәнч Хуш Хәвәрни аңлаштин келиду; Хуш Хәвәр болса, Әйса Мәсиһ тоғрисидидур.

¹⁸Лекин силәрдин шуни сораймәнки, исраиллар бу Хуш Хәвәрни аңлими­ғандиму? Әлвәттә аңлиди. Бу худди Муқәддәс Язмиларда йезил­ғи­нидәк:

«Уларниң садаси пүткүл дунияға,

Сөзлири зиминниң булуң-пушқақлириға йәтти».

¹⁹Силәрдин йәнә шуни сораймәнки, исраиллар Хуш Хәвәрни чүшән­ми­гәндиму? Башқа хәлиқләр чүшәнгән йәрдә, улар чоқум чүшәнди. Чүнки Худа Муса пәйғәмбәр арқилиқ аллибурун мундақ ейтқан:

«Өз хәлқим болмиған бир хәлиқ арқилиқ

Силәр исраилларда көрәлмәслик қозғаймән.

Силәр әқилсиз дәп қарайдиған хәлиқ арқилиқ ғәзивиңларни қозғаймән».

²⁰Кейин Йәшая пәйғәмбәр техиму жүрәклик һалда Худаниң сөзли­рини йәткүзүп, мундақ деди:

«Мени издимигәнләр Мени тапти,

Мени соримиғанларға Өзәмни көрсәттим».

²¹Лекин исраиллар һәққидә Худа Йәшая пәйғәмбәр арқилиқ мундақ деди:

«Мән бойсунмас вә җаһил бир хәлиққә

Күн бойи қоллиримни узитип турдум».

11

Худа Өз хәлқини унтумайду

¹Ундақта, шуни соримақчимән: Худа Өз хәлқи исраиллардин ваз кәчтиму? Яқ, һәргиз ундақ әмәс! Мәнму Ибраһим әвладидин, йәни Бинямин қәбилисидин болған бир исраилғу! ²Худа әзәлдинла таллиған Өз хәлқидин ваз кәчкини йоқ. Муқәддәс Язмиларниң Илияс пәйғәмбәр һәққидики қисмида немә дейилгәнлиги силәргә аян. Илияс пәйғәмбәр исраиллардин рәнҗип, Худаға ялвуруп: ³«Әй Пәрвәрдигар, улар Сениң пәйғәмбәрлириңни өлтүрүшти, қурванлиқ супилириңни чеқишти. Пәқәт өзәм ялғузла қалдим, улар йәнә мениңму җенимға замин болмақчи болушуватиду», дегән. ⁴Худа униңға қандақ җавап қайтурған? Худа униңға: «Баалға^* ибадәт қилмиған сәндин башқа йәнә йәттә миң адәмни Өзәмгә елип қалдим», дегән. ⁵Худди шуниңдәк, бүгүнки күндә Худа Өз меһир-шәпқити билән таллиған исраиллар­динму аз бир қисми йәнила бар. ⁶Буларниң таллиниши өзлири қилған яхши әмәллири билән әмәс, бәлки Худаниң меһир-шәпқити билән болған. Ундақ болмиғанда, бу меһир-шәпқәтни меһир-шәпқәт дегили болматти.

⁷Нәтиҗидә қандақ болди? Исраиллар издигинигә, йәни қутқузу­лушқа еришәлмиди, пәқәт талланғанларниң аз бир қисмила униңға еришти. Қалғанлар болса, қәлблири җаһиллаштурулуп, Худаниң чақириғиға қулақ салмиди. ⁸Бу худди Муқәддәс Язмиларда йезилғинидәк:

«Худа уларниң қәлбини ғәпләттә қалдурди,

Бүгүнгичә көзлирини көрмәс,

Қулақлирини аңлимас қилди».

⁹Худди шуниңдәк, Давут падишаму өз дүшмәнлири тоғрисида мун­дақ дегән:

«Уларниң дәстихини өзлиригә қапқан вә тор болсун,

Улар путлишип жиқилсун, җазалансун!

¹⁰Көзлири қараңғулишип көрәлмисун,

Бәллири пүкүлүп, мәңгү русланмисун!»

¹¹Ундақта, шуни сорайки: исраиллар путлишип шу жиқилғиничә пүтүнләй гумран болдиму? Яқ, һәргиз ундақ әмәс! Лекин исраиллар бойсунмиғанлиқтин, Худа йәһудий әмәсләрни ниҗатлиққа ериштүр­ди. Буниңдики мәхсәт, исраилларниң уларға болған көрәлмәслигини қозғаштур. ¹²Демәк, исраилларниң гунайи, йәни уларниң Әйса Мәсиһни рәт қилғанлиғи йәһудий әмәсләргә бәхит елип кәлгән екән, ундақта Худа таллиған барлиқ исраиллар қутқузулушқа еришкәндә, дунияға техиму чоң бәхит елип кәлмәмду?

Йәһудий әмәсләр махтанмаслиғи керәк

¹³Әнди йәһудий әмәс болған силәргә шуни ейтайки, силәргә әлчи болғанлиғим үчүн, бу вәзипәмни улуқ һесаплаймән. ¹⁴Буниң билән бәлким Хуш Хәвәрни рәт қилған җан-җигәрлирим исраилларниң көрәлмәслик отлирини қозғап, уларниң бәзилирини қутқузулуш йолиға башлалармән. ¹⁵Чүнки уларниң рәт қилиниши арқилиқ дуниядики башқа милләтләр Худа билән яраштурулған болса, ундақ­та уларниң Әйса Мәсиһкә ишинип, Худа тәрипидин қобул қилиниши өлүмдин тирилгәнлик болмай немә? ¹⁶Әгәр дәсләпки һосулдин пиши­ри­лип Худаға сунулған нан муқәддәс болса, у нандин қалған хемирму муқәддәстур. Шуниңдәк, әгәр бир дәрәқниң йилтизи муқәддәс болса, шахлириму муқәддәстур.^*

¹⁷Худди явайи Зәйтун дәриғиниң шахлири бағдики шахлири сундуруветилгән Зәйтун дәриғигә уланғанға охшаш, йәһудий әмәс силәрму сундуруветилгән әшу шахларниң, йәни йәһудийларниң орниға ишәнчиңлар арқилиқ уландиңлар. Демәк, силәр бу дәрәқниң йилтизидин озуқлуқ елип, ширнисидин һөзүрлиниватқандәк, Худа Ибраһимға вәдә қилған бәхиттин һөзүрлиниватисиләр.

¹⁸Шундақ екән, силәр сундуруветилгән әшу шахлар алдида махтан­маң­лар. Әгәр махтансаңлар, шуни унтумаңларки, силәр йилтизни әмәс, бәлки йилтиз силәрни беқиватиду. ¹⁹Силәр: «Мениң улинишим үчүн, бу шахлар сундуруветилди», дейишиңлар мүмкин. ²⁰Тоғра, бу шахлар, йәни йәһудийлар Әйса Мәсиһкә ишәнмигәнликтин сундурулди. Силәр болсаңлар, Әйса Мәсиһкә болған ишәнчиңлар билән уландиңлар, шуңа силәр мәғрурланмаңлар, әксичә Худадин қорқуңлар! ²¹Чүнки ишәнмисәңлар дәрәқниң әслидики шахлирини, йәни йәһудийларни айимиған Худа силәрниму айимайду. ²²Буниң­дин Худаниң меһриванлиғи, шундақла Униң қаттиқ қол екәнлигини көрүвалғили болиду. У Өз йолидин чәтнигәнләргә қаттиқ қолдур. Лекин силәр давамлиқ Униң меһриванлиғида турсаңлар, У силәргә меһривандур. Ундақ болмиғанда, силәрму кесип ташлинисиләр. ²³Йәһудийлар ишәнмәслигидин ваз кечип, Әйса Мәсиһкә ишәнсә, уларму әслидики дәрәққә улиниду, чүнки Худа уларни қайта улашқа қадирдур. ²⁴Йәһудий әмәс силәр явайи Зәйтун дәриғидин кесип елинип, қанунийәткә хилап һалда алаһидә пәрвиш қилип өстүрүлгән Зәйтун дәриғигә уланған йәрдә, әслидики шахларниң өз дәриғигә улиниши техиму асан әмәсму?

Худаниң меһриванлиғи пүткүл инсанлар үчүндур

²⁵Қериндашлар, өзәңларни йәһудийлардин үстүн тутуштин сақли­ни­шиңлар үчүн, мундақ бир сирдин хәвәрсиз қелишиңларни халимай­мән. Бу сир болса: бир қисим исраиллар Худа әвәткән Қутқазғучини һазирғичә тәрсалиқ билән рәт қилсиму, бирақ бу әһвал пәқәтла қутқузулған йәһудий әмәсләрниң сани толуқланғичә давамлишиду. ²⁶Кейин пүтүн исраиллар қутқузулиду. Бу тоғрилиқ Муқәддәс Язмиларда мундақ дейилгән:

«Қутқазғучи Сиондин келип,

Яқупниң әвлатлириниң гунакарлиғини йоқитиветиду.

²⁷Мана бу улар билән түзидиған келишимимдур,

У чағда уларниң гунайини елип ташлаветимән».

²⁸Йәһудийлар Хуш Хәвәрни рәт қилғанлиғи үчүн, Худаға дүшмән болуп қалди. Бу йәһудий әмәс силәргә көп мәнпийәт йәткүзди. Лекин йәһудийлар Худаниң таллиған хәлқидур. Худа уларниң әҗдатлири билән келишим түзгәнликтин, йәнила уларни сөйиду. ²⁹Чүнки Худа Өзи бәргән соғилирини вә чақириғини қайтурувалмайду. ³⁰Йәһудий әмәс силәр бир чағларда Худаға бойсунматтиңлар. Лекин йәһудийлар Худаға бойсунмиғанлиғи үчүн, силәр һазир Худаниң рәһим-шәпқитигә ериштиңлар. ³¹Йәһудийлар болса, бойсунмай келиватиду. Лекин шундақ нәтиҗә болидуки, Худа силәргә рәһим-шәпқәт көрсәт­кәндәк, йәһудийларғиму рәһим-шәпқәт көрситиду. ³²Чүнки Худа рәһим-шәпқитини пүткүл инсанға көрситиш үчүн, һәммимизни, йәни йәһудийлар вә йәһудий әмәсләрни өзлириниң бойсунмаслиғиға қоювәтти.

Худаға мәдһийә

³³Аһ! Худаниң әқил-парасити вә илим-һекмити немә дегән мол, немә дегән чоңқур һә! Униң һөкүмлирини кимму чүшинәлисун? Униң йоллирини кимму ойлап йетәлисун? Муқәддәс Язмиларда йезилғинидәк:

³⁴«Кимму Пәрвәрдигарниң ой-пикрини чүшәнсун?

Кимму Униң мәслиһәтчиси болалисун?

³⁵Кимму Униңға бир нәрсә берип,

Уни қәриздар қилалисун?»

³⁶Һеч ким! Чүнки Пәрвәрдигаримиз барлиқ мәвҗудатниң Яратқу­чи­сидур, барлиқ мәвҗудат У арқилиқ моҗут болуп туриду вә Униң үчүн моҗуттур. Барлиқ шан-шәрәп әбәдил-әбәт Униңға мәнсүп болғай, амин!

12

Өзини Худаға беғишлаш

¹Шуңа, әй қериндашлар, Худа бизгә шундақ рәһим-шәпқәт көрсәткән екән, өзәңларни Худани хурсән қилидиған, Униңға аталған тирик қурванлиқ сүпитидә Униңға беғишлишиңларни өтүни­мән. Мана бу силәрниң Худаға қилидиған һәқиқий ибадитиңлардур. ²Бу дунияниң еқимлириға әгишип жүрмәңлар, әксичә ой-пикриңлар Худаниң йеңилиши билән пүтүнләй өзгәрсун. Шу чағда Худаниң һаятиңларға болған ирадисини һәм бу ирадиниң нәқәдәр яхши, нәқәдәр хурсән қиларлиқ вә нәқәдәр мукәммәл екәнлигини биләләй­силәр.

³Худаниң меһир-шәпқити маңа ата қилинғанлиғи үчүн, һәр бириң­­ларға шуни ейтимәнки, өзәңларни артуқчә баһалимаңлар. Әксичә еғир-бесиқлиқ билән Худа силәргә бәргән ишәнч җәһәттики қабилийитиңларға қарап өзәңларни чағлап көрүңлар. ⁴Бизниң тенимиз көплигән әзалардин тәркип тапқан һәм һәр бир әзайимизниң охшаш болмиған роли бар. ⁵Шуниңға охшаш, биз мәсиһийләр көп болсақму, Әйса Мәсиһкә мәнсүп болғанлиғимиз үчүн һәммимиз бир тән болуп, бир-биримизгә бағлинип туримиз ⁶һәм Худаниң бизгә ата қилған меһир-шәпқитигә асасән һәр биримиздә охшаш болмиған қабилийәтләр бар болиду. Әгәр Худаниң силәргә бәргән қабилийити Өзиниң пәйғәмбәрлик сөзини йәткүзүш болса, Униң силәргә пәйғәмбәрлик сөз арқилиқ сөзләватқанлиғиға ишәнгиниңлардәк, ишәнч билән бу пәйғәмбәрлик сөзни башқиларға йәткүзүңлар. ⁷Худаниң силәргә бәргән қабилийити башқиларға хизмәт қилиш болса, хизмәт қилиңлар; Худа тоғрисида тәлим бериш болса, тәлим бериңлар; ⁸илһамландуруш болса, илһамландуруңлар; сәдиқә бериш болса, чин көңлүңлар билән сәдиқә бериңлар; йетәкчилик қилиш болса, җавапкәрчилик билән йетәкчилик қилиңлар; рәһим қилиш болса, хошаллиқ билән қилиңлар.

⁹Меһир-муһәббитиңлар сахта болмисун. Яманлиқтин жиркиниң­лар, яхши ишларда чиң туруңлар. ¹⁰Бир-бириңларни қериндашларчә сөйүп, өз ара қизғин болуңлар. Башқиларни өзәңлардин жуқури көрүп, уларни һөрмәтләңлар. ¹¹Қизғинлиғиңлар совуп кәтмисун. Әксичә оттәк қизғин қәлбиңлар билән Рәббимизгә хизмәт қилиңлар. ¹²Үмүт ичидә шат-хорам яшаңлар, қийинчилиқларға бәрдашлиқ бериңлар. Һәр вақит дуада болуңлар. ¹³Худаниң муқәддәс хәлқи ариси­дин еһтияҗи чүшкәнләргә ярдәм қилиңлар вә уларға меһмандост болуңлар.

¹⁴Силәргә зиянкәшлик қилғучиларға бәхит тиләңлар. Уларға пәқәт бәхит тиләңларки, уларни қарғимаңлар. ¹⁵Хошал болғанлар билән биллә хошал болуңлар, қайғурғанлар билән биллә қайғуруңлар. ¹⁶Өз ара инақ өтүңлар, мәғрурланмаңлар. Әксичә төвән дәриҗидики кишиләр билән бериш-келиш қилиңлар. Һәргиз биләрмән болувал­маңлар.

¹⁷Һеч кимниң яманлиғиға яманлиқ билән җавап қайтурмаңлар, көпчилик яхши дәп қариған ишларни көңүл қоюп қилиңлар. ¹⁸Имканийәтниң баричә көпчилик билән инақ өтүңлар. ¹⁹Қәдирлик достлар, интиқам алмаңлар, буни Худаға тапшуруңлар. Чүнки Муқәд­дәс Язмиларда мундақ йезилған: «Пәрвәрдигар дәйдуки, интиқам алғучи Мәндурмән, уни Мән чоқум қилимән». ²⁰Муқәддәс Язмиларда йәнә мундақ йезилған: «Дүшминиң ач болса, уни тойдур, уссиған болса, услиғини қандур. Бундақ қилиш билән униң йүзини чимилди­тип, уни хиҗаләтчиликтә қалдурисән». Силәрму интиқам елишниң орниға шундақ қилиңлар. ²¹Демәк, яманлиқ алдида тиз пүкмәңлар, яманлиқни яхшилиқ билән йеңиңлар.

13

Һөкүмәт алдидики җавапкәрчилигимиз

¹Һәммә адәм һөкүмәткә бойсунуши керәк. Чүнки һәр қандақ һакимийәт Худадин кәлгән һәм һөкүмәтни Худа Өзи тиклигән. ²Шуниң үчүн һөкүмәткә қаршилиқ қилғучилар Худаниң орунлаш­турушиға қаршилиқ қилған болиду. Бундақ қаршилиқ қилғучилар һөкүмәт тәрипидин җазаға тартилиду. ³Тоғра йолда маңғанлар һөкүмәт әмәлдарлиридин қорқмайду, лекин яман йолда маңғанлар униңдин қорқиду. Һөкүмәт әмәлдарлиридин қорқушни халимаймән десәң, ундақта тоғра йолда маң. У чағда һөкүмәт әмәлдарлириниң махтишиға сазавәр болисән. ⁴Чүнки һөкүмәт әмәлдарлири Худаниң хизмәтчилири болуп, улар сениң мәнпийитиң үчүн ишләйду. Лекин яман йолда маңсаң, әлвәттә қорқушуң керәк. Чүнки һөкүмәт әмәлдар­лириниң җазалаш һоқуқи бардә! Улар Худаниң хизмәтчиси болуп, яман йолда маңғучиларни җазалашқа тайинланған. ⁵Шуниң үчүн һөкү­мәт әмәлдарлириға бойсунуш керәк, бу пәқәт җазалиништин сақли­ниш үчүнла әмәс, бәлки Худа алдидиму вижданлиқ болуш үчүндур.

⁶Баҗ тапшурушуңларниң сәвәвиму мана шудур. Һөкүмәт әмәлдар­лири болса, Худаниң мәхсус бу ишларни башқуруп беридиған хизмәт­карлиридур. ⁷Һәр кимгә өзигә тегишлик һәққини төләңлар. Ғәллә-парақ^* жиққучиға ғәллә-парақни, баҗ жиққучиға баҗни тапшуруңлар, һөрмәт қилишқа тегишлик болғанларни һөрмәт қилиң­лар, иззәтләшкә тегишлик болғанларни иззәтләңлар.

Башқилар алдидики җавапкәрчилигимиз

⁸Меһир-муһәббәт көрситиштә өз-ара бир-бириңларға қәриздар болғандин башқа, һеч кимгә һеч қандақ қәриздар болмаңлар. Чүнки башқиларни сөйгән киши Тәврат қануниниң тәливини әмәлгә ашурған болиду. ⁹«Нека садиқлиғини бузма, қатиллиқ қилма, оғрилиқ қилма, башқиларниң тәәллуқатлириға көз қириңни салма» дегән пәризләр вә буниңдин башқа барлиқ пәризләр «Хошнаңни өзәңни сөйгәндәк сөй» дегән бу әмиргә жиғинчақланған. ¹⁰Башқи­ларни сөйгән киши уларға яманлиқ қилмайду, шуниң үчүн меһир-муһәббәт Тәврат қануниниң тәливини әмәлгә ашуриду.

¹¹Һазир муһим бир дәвирдә яшаватқанлиғимизни билип, буларни силәргә дәватимән. Уйқидин ойғинидиған вақтиңлар йетип кәлди, чүнки бизниң дәсләпки ишәнгән вақтимизға қариғанда, әң ахирқи үзүл-кесил қутқузулуш күнүмиз техиму йеқинлап қалди. ¹²Қараңғу кечә өтүп кәтти, күндүз, йәни Әйса Мәсиһниң қайтип келидиған күни йеқинлап қалди, шуңа қараңғулуқниң ишлирини ташлап, йоруқ­луқниң савутини кийиңлар. ¹³Әйш-ишрәт вә шарапхорлуққа, җинсий әхлақсизлиқ вә бузуқчилиқ, урушқақлиқ вә көрәлмәсликкә берилмәңлар. Йоруқлуқтики кишиләрдәк пак һаят кәчүрүңлар. ¹⁴Әйса Мәсиһниң тәбиитини өзәңларға өзләштүрүңлар. Гунакар тәбиитиңлардики арзу-һәвәсләрни қандурушни ойлимаңлар.

14

Қериндашларни әйиплимәңлар

¹Ишәнчи аҗиз қериндашларниң^* пикирлири үстидә һөкүм қилмай, уларни қобул қилиңлар. ²Бәзи мәсиһийләр һәр қандақ йемәкликләрни йейишкә болидиғанлиғиға ишиниду, лекин бәзиләрниң ишәнчи аҗиз болғанлиғи үчүн гөш йемәйду. ³Һәр қандақ йемәкликләрни йәйдиғанлар гөш йемәйдиғанларни камсит­мисун һәм гөш йемәйдиғанларму һәр қандақ йемәкликләрни йәйди­ған­лар үстидин һөкүм қилмисун. Чүнки Худа уларни қобул қилған. ⁴Худаниң хизмәткари үстидин һөкүм қилидиған сән ким едиң? Уларға Егиси болған Худа Өзи җавапкәр. Хизмәткари үстидин һөкүм қилиш яки уни ақлаш Худаниң ишидур. Худа уни әйипсиз қилалайду, чүнки Рәббимиз бундақ қилишқа қадирдур.

⁵Бәзиләр мәлум күнләрни башқа күнләрдин муһим дәп қарайду,^* йәнә бәзиләр һәммә күнни охшаш дәп қарайду. Бу ишта һәр ким өз виждани бойичә қарар чиқарсун. ⁶Бәзиләр мәлум бир күнни қәдирләп, буниң билән Рәббимизгә болған һөрмитини ипадиләйду. Бәзиләр, йәни һәр қандақ йемәкликләрни йәйдиғанларму шу йегән йемәкликлири арқилиқ өзиниң Рәббимизгә болған һөрмитини ипадиләйду. Чүнки улар Худа бәргән рисқи үчүн шүкүр ейтиду. Гөш йемәйдиғанларму Худа бәргән рисқи үчүн Худаға шүкүр ейтиду. ⁷Һеч қайсимиз пәқәтла өзимиз үчүн яшимаймиз вә һеч қайсимиз пәқәтла өзимиз үчүн өлмәймиз. ⁸Бәлки яшисақму, өлсәкму Рәббимиз үчүн­дур, қисқиси, қандақла болсақ, Рәббимизгә мәнсүпмиз. ⁹Әйса Мәсиһ һәм өлгәнләрниң, һәм тирикләрниң Рәбби болуш үчүн өлүп тирилди. ¹⁰Ундақта, гөш йемәйдиған сән немә үчүн һәммә йемәк­лик­ләрни йәйди­ған қериндишиң үстидин һөкүм қилисән? Һәммә йемәклик­ләрни йәйдиған сәнму немә үчүн гөш йемәйдиған қеринди­шиңни камситисән? Һәммимизниң Худаниң һөкүм тәхтиниң алдида һесап беридиғанлиғимизни билмәмсән? ¹¹Бу худди Муқәддәс Язми­ларда йезилғинидәк:

«Пәрвәрдигар дәйдуки:

‹ Мәңгү моҗутлуғум билән қәсәм қилимәнки,

Пүткүл инсан алдимда тизлинип сәҗдә қилиду,

Пүткүл инсан Мениң Худа екәнлигимни етирап қилиду › ».

¹²Демәк, һәр биримиз Худа алдида өзимиз үчүн һесап беримиз.

Һәр бир адәм виждан билән яшиши керәк

¹³Шуниң үчүн бир-бириңларни әйипләшни тохтитиңлар. Қеринди­шиң­ларни тоғра йолдин аздуруп, уларни гунаға жиқитишқа сәвәп болидиған һәр қандақ иш қилмаслиқни қарар қилиңлар. ¹⁴Рәббимиз Әйсаға мәнсүп болғанлиғимиз үчүн, мән шуниңға һәқиқий ишини­мән­ки, һәр қандақ йемәкликниң өзи һарам әмәстур. Лекин мәлум йемәкликни һарам дәп қариған киши үчүн, у йемәклик һарамдур. ¹⁵Әгәр силәр йемәклигиңлар сәвәвидин ишәнчи аҗиз болған қерин­дишиңларни өз виждани көтәрмәйдиған ишларға дәвәт қилсаңлар, меһир-муһәббәт йолида маңмиған болисиләр. Силәр бу қеринди­шиңларни йемәклик сәвәвидин набут қилмаңлар, чүнки Әйса Мәсиһ униң үчүнму Өз җенини пида қилған. ¹⁶Әгәр силәр өзәңлар яхши дәп қариған ишларни қилғанда башқиларниң әйиплишигә учрисаңлар, ундақта бундақ ишларни қилмаңлар! ¹⁷Чүнки Худаниң Падишалиғида йемәк-ичмәк қаидилиригә риайә қилип яшаш әмәс, бәлки һәққаний­лиқ, инақлиқ вә Муқәддәс Роһ ата қилған шат-хорамлиқ ичидә яшаш муһимдур. ¹⁸Мундақ яшаш билән Әйса Мәсиһкә хизмәт қилған киши Худани хурсән қилиду вә инсанларниң махтишиға сазавәр болиду.

¹⁹Шуниң үчүн өзимизни инақлиқни илгири сүридиған вә бир-биримизниң ишәнчини мустәһкәмләйдиған ишларға атайли. ²⁰Йемәк­лик сәвәвидин Худаниң қиливатқан ишлирини бузмайли. Әлвәттә, һәммә йемәклик һалалдур. Бирақ бир адәм өзиниң йемәк­лиги сәвәвидин башқиларниң гуна өткүзүшигә сәвәпчи болуп қалса, бу дурус болмайду. ²¹Шуниң үчүн гөш йейиш, шарап ичиш, шундақ­ла башқа ишларни қилишиңлар қериндишиңларниң гуна өткүзүшигә сәвәпчи болса, буларни қилмиғиниңлар түзүк. ²²Силәрниң қиливатқан ишиңларниң тоғра екәнлигигә болған ишәнчиңлар өзәңлар билән Худа оттурисида болсун. Өзи тоғра дәп қариған ишларни қилип, өзи үстидин һөкүм қилмиған киши немә дегән бәхитлик һә! ²³Лекин бирәр йемәкликкә шәк кәлтүрүп туруп, йәнә шу йемәкликни йегән киши вижданиниң әйиплишигә учрайду. Чүнки у киши өзи йегән йемәкликниң тоғра екәнлигигә ишәнч қилалмиди. Тоғра екәнлигигә ишәнч йоқ һалда қилинған һәр қандақ иш гунадур.

15

Өзимизни қанаәтләндүрүшнила ойлимайли

¹Ишәнчимиз күчлүк болған бизләр һәр қандақ иш қилғанда, өзимизни қанаәтләндүрүшнила ойлимастин, ишәнчи аҗиз қериндашлиримизғиму көңүл бөлүшимиз керәк. ²Һәр биримиз қериндашлиримизниң ишәнчиниң мустәһкәмлиниши үчүн уларниң мәнпийитини нәзәрдә тутуп, уларни хурсән қилишимиз керәк. ³Әйса Мәсиһму Өзини әмәс, Худа Атисини хурсән қилишни ойлиди. Бу тоғрисида Муқәддәс Язмиларда мундақ дейилгән: «Әй Худа, Сән һақарәт қилинған чағларда, Өзәм һақарәт қилинғандәк болдум». ⁴Муқәддәс Язмилардики сөзләрниң һәммиси бизгә тәлим болсун дәп бурунла йезип қалдурулған. Худаниң вәдисигә еришкәнгә қәдәр у сөзләр бизни илһамландуриду вә сәвир-тақәтлик қилиду. ⁵Сәвир-тақәт вә илһам ата қилидиған Худа силәрниң Әйса Мәсиһни үлгә қилип, өз ара инақ яшишиңлар үчүн ярдәм қилғай. ⁶Буниң билән силәр Худани, йәни Рәббимиз Әйса Мәсиһниң Атисини бир нийәт, бир мәхсәттә вә бир еғиздин улуқлиғайсиләр.

Бир-бириңларни қобул қилиңлар

⁷Шуңа Әйса Мәсиһ силәрни қобул қилғинидәк, силәрму бир-бириң­ларни қобул қилиңлар. Шундақ болғанда, Худаға шан-шәрәп елип келисиләр. ⁸Силәргә шуни ейтмақчимәнки, Әйса Мәсиһ Худаниң Өз вәдисидә, йәни Ибраһим, Исһақ вә Яқупларға қилған вәдисидә туридиғанлиғини көрситиш үчүн, йәһудийларниң хизмәткари болди. ⁹У йәһудий әмәсләрниңму Худаниң меһриванлиғини көрүп, Худани мәдһийилиши үчүн шундақ қилди. Бу худди Муқәддәс Язмиларда: «Шуңа Сени башқа милләтләр арисида мәдһийиләймән вә намиңни күйләймән», дегинидәк болди. ¹⁰Муқәддәс Язмиларниң бир йеридә: «Әй башқа милләтләр, Худаниң таллиған хәлқи билән биллә шат-хорам болуңлар!» дейилгән болса, ¹¹йәнә бир йеридә: «Әй башқа милләтләр, Рәббимизни мәдһийиләңлар, әй пүткүл хәлиқләр, Уни улуқлаңлар!» дейилгән. ¹²Йәшая пәйғәмбәрму Муқәддәс Язмиларда мундақ дегән:

«Йишайниң^* әвладидин Бири чиқип,

Башқа милләтләргә һакимлиқ қилиду.

Йәһудий әмәсләр Униңға үмүт бағлайду».

¹³Ишәнч йолида маңғиниңларда, үмүтниң мәнбәси болған Худа қәлбиңларни шат-хорамлиқ вә течлиқ-аманлиққа толтурғай! Буниң билән силәр Муқәддәс Роһниң күч-қудрити арқилиқ үмүткә толуп ташқайсиләр.

Павлусниң өз хизмити тоғрисида сөзлигәнлири

¹⁴Қериндашлар, мән силәрниң көңлүңларниң яхшилиққа толғанли­ғиға вә өзәңларға керәклик билимгә толуқ егә болуп, бир-бириңларға несиһәт берәләйдиғанлиғиңларға қайилмән. ¹⁵Шундақ болсиму, бәзи ишларни силәрниң ядиңларға селиш үчүн, бу хетимни җүръәтлик һалда очуқ яздим. Мән Худа маңа ата қилған меһир-шәпқәт арқилиқ ¹⁶Худаниң Хуш Хәвирини йәткүзүш хизмитидә йәһудий әмәсләр үчүн худди роһанийдәк Әйса Мәсиһниң хизмәткари болдум. Буниңдики мәхсәт, йәһудий әмәсләрниң Муқәддәс Роһ арқилиқ паклинип, худди Худани хурсән қилидиған қурванлиқтәк Худа тәрипидин қобул қилиниши үчүндур.

¹⁷Шуңа Әйса Мәсиһкә тайинип, Худа үчүн қилған хизмитимдин пәхирлинимән. ^18-19Йәһудий әмәсләрниң Худаға бойсунуши үчүн, Әйса Мәсиһниң мән арқилиқ қилған ишлиридин башқа һеч нәрсә тоғрилиқ махтинишқа җүръәт қилалмаймән. Йәһудий әмәсләр мениң ейтқан сөзлирим, қилған ишлирим вә көрсәткән мөҗүзилирим арқилиқ Муқәддәс Роһниң күч-қудритини көрүп, Хуш Хәвәрни қобул қилди. Мән Йерусалимдин башлап Иллирийә өлкисигичә болған һәммә йәрдә Әйса Мәсиһ тоғрисидики бу Хуш Хәвәрни тарқаттим.

²⁰Башқа кишиләр салған һулниң үстигә бена салмаслиқ үчүн, Әйса Мәсиһниң нами әзәлдин аңланмиған йәрләрдә бу Хуш Хәвәрни тарқитишқа тиришип кәлдим. ²¹Бу тоғрисида Муқәддәс Язмиларда йезилғинидәк: «Худадин хәвәрсизләр Уни тонуйду, аңлимиғанлар аңлап чүшиниду».

Павлусниң Римға бериш плани

²²Йениңларға беришни көп қетим ойлиған болсамму, лекин мана шу хизмәтлирим сәвәвидин баралмидим. ^23-24Һазир бу йәрләрдә хәвәр йәткүзүш хизмитини орунлап болдум. Униң үстигә көп жиллардин бери силәрни йоқлап бериш арзуюм бар еди. Шуңа мән Испанияға кетиватқинимда, йол үстидә силәргә йолуққач, бир мәзгил силәр билән биллә турмақчимән. Андин силәрниң ярдәм қилип, йолға селип қоюшуңларни үмүт қилимән. ²⁵Бирақ һазир Йерусалимға берип, у йәрдики мәсиһийләргә һәдийәни тапшуруп беришимгә тоғра келиватиду. ²⁶Чүнки Македонийә вә Юнан өлкилиридики мәсиһийләр җамаити сәдиқә топлап, Йерусалимдики мәсиһийләр арисидики йоқсулларға ярдәм беришни лайиқ тапти. ²⁷Улар бу ишни өз ихтияри билән қилди. Әмәлиятта бу уларниңму қәрзи еди. Чүнки йәһудий әмәсләр йәһудийларға хас болған роһий җәһәттики бәхиттин һөзүрләнгән екән, ундақта йәһудий қериндашлиримизму уларниң маддий җәһәттики ярдимигә еришишкә лайиқтур. ²⁸Мән бу сәдиқини уларға теч-аман тапшуруп болғандин кейин, силәргә йолуқуп, андин Испанияға баримән. ²⁹Маңа мәлумки, йениңларға барғинимда, Әйса Мәсиһ мән арқилиқ силәргә мол бәхит ата қилиду.

³⁰Қериндашлар, силәрниң хизмитимни қоллаш йүзисидин мән үчүн Худаға дуа қилишиңларни өтүнимән. Рәббимиз Әйса Мәсиһкә мәнсүп болғанлиғимиз вә Муқәддәс Роһ ата қилған меһир-муһәб­бәткә егә болғанлиғимиз үчүн, шундақ қилғайсиләр. ³¹Мениң Йәһудийә өлкиси­дики Әйса Мәсиһкә ишәнмигәнләрниң зиянкәшли­гигә учримаслиғим вә мән алғач баридиған бу сәдиқини Йерусалим­дики мәсиһийләрниң қобул қилиши үчүн дуа қилғайсиләр. ³²Шундақ қилсаңлар, Худа буйриса, шат-хорамлиқ билән йениңларға берип, силәр билән биллә арам алалаймән. ³³Аманлиқ бәргүчи Худа һәммиң­лар билән биллә болғай, амин!

16

Павлусниң салими

¹Кенһерийә шәһиридики мәсиһийләр җамаитиниң хизмәтчиси болған сиңлимиз Фибини силәргә тонуштуримән. ²Силәр уни Рәббимизгә мәнсүп дәп қарап, Худаниң муқәддәс хәлқидә болушқа тегишлик қизғинлиқ билән күтүвалғайсиләр. Униң силәрдин күткән һәр қандақ еһтияҗиға ярдәм қилғайсиләр, чүнки у нурғун кишиләр­гә, шуниңдәк маңиму чоң ярдәм қилған.

³Әйса Мәсиһкә хизмәт қилиш йолида биргә ишлигән хизмәтдаш­лирим Прискила билән ери Аквилаға салам ейтқайсиләр. ⁴Улар мениң үчүн өз һаятиниң хейим-хәтәргә учришиға қаримиди. Ялғуз мәнла әмәс, йәһудий әмәс һәммә мәсиһийләр җамаитиму улардин миннәтдардур. ⁵Уларниң өйидә җәм болидиған мәсиһийләр җамаи­ти­гиму салам ейтқайсиләр.

Асия өлкисидә биринчи болуп Әйса Мәсиһкә ишәнгән сөйүмлүк Епениткә салам ейтқайсиләр. ⁶Силәр үчүн көп әҗир сиңдүргән Мәрийәм­гә салам ейтқайсиләр. ⁷Зинданда мән билән биллә ятқан йәһудий қериндашлирим Андорник вә Юнийәгә салам ейтқайсиләр. Улар мәндин бурун Әйса Мәсиһкә ишәнгән болуп, тонулған әлчиләрдур.

⁸Рәббимизгә мәнсүп болған қәдирлик қериндишим Ампилиятқа салам ейтқайсиләр. ⁹Әйса Мәсиһкә хизмәт қилиш йолида биргә ишлигән хизмәтдишимиз Урбан вә қәдирлик Стахисларға салам ейтқайсиләр. ¹⁰Синақлардин өткән, Әйса Мәсиһкә баштин-ахир садиқ болуп кәлгән Апелисқа салам ейтқайсиләр. Аристовулниң аилиси­дики мәсиһийләргә салам ейтқайсиләр. ¹¹Йәһудий қериндишим Һиродийонға, Наркисниң аилисидикиләрдин Рәббимизгә мәнсүп болғанларға салам ейтқайсиләр.

¹²Рәббимизниң хизмитидә җапалиқ ишләватқан Трифена вә Трифоса ханимларға салам ейтқайсиләр. Рәббимизниң хизмитидә җапалиқ ишләватқан қәдирлик достум Персис ханимға салам ейтқай­силәр. ¹³Рәббимизниң хизмитидә алаһидә тонулған Руфусқа вә униң маңа анилиқ меһрини йәткүзгән анисиға салам ейтқайсиләр. ¹⁴Асинкрит, Филигон, Һермис, Патровас, Һермис вә улар билән дайим җәм болидиған қериндашларға салам ейтқайсиләр. ¹⁵Филолог вә Юляға, Нерий вә униң сиңлисиға, Олимпас вә улар билән дайим җәм болидиған барлиқ мәсиһийләргә салам ейтқайсиләр. ¹⁶Бир-бириңлар билән меһриванларчә саламлишиңлар. Бу йәрдики Әйса Мәсиһкә мәнсүп болған һәммә җамаәттин силәргә салам.

Ахирқи несиһәт

¹⁷Қериндашлар, силәрдин шуни өтүнимәнки, силәр үгәнгән тәлимгә зит тәлим бериш билән араңларда бөлүнүш вә ишәнчиңларда тәвриниш пәйда қилидиған кишиләрдин пәхәс болуңлар, улардин жирақлишиңлар. ¹⁸Бундақ кишиләр Рәббимиз Әйса Мәсиһкә әмәс, бәлки өз нәпси үчүн хизмәт қилиду. Улар силиқ-сипайә гәпләр вә хошамәтчилик қилиш билән саддә адәмләрниң каллисини қаймуқ­туриду. ¹⁹Силәрниң Рәббимизгә бойсунидиғанлиғиңлардин һәммә хәвәр тапти, шуңа силәрдин наһайити хурсәнмән. Бирақ яхши ишлар­ни қилишта дана болушуңларни, яман ишлардин хали болушуң­ларни халаймән. ²⁰Аманлиқ бәргүчи Худа узун өтмәй шәйтанни аяқ астиңларда езиду. Рәббимиз Әйсаниң меһир-шәпқити силәргә яр болғай.

²¹Хизмәтдишим Тимотий вә йәһудий қериндашлирим Луки, Ясун һәм Сосипатерлардин силәргә салам. ²²(Мәнки ушбу хәтни Павлусниң ейтқанлири бойичә йезип бериватқан Тертийму Рәббимиз йолида силәргә салам йоллаймән.) ²³Мәнки Павлусқа вә өз өйидә җәм болидиған пүтүн мәсиһийләр җамаитигә саһипханлиқ қилидиған Гаюстин силәргә салам. Шәһәрниң ғәзничиси Ераст вә қериндишимиз Квартлардин силәргә салам. { ²⁴Рәббимиз Әйса Мәсиһниң меһир-шәпқити силәргә яр болғай, амин!}

Дуа вә мәдһийә

²⁵Барлиқ шан-шәрәп Худаға мәнсүп болғай! Худа мән йәткүзгән Хуш Хәвәр арқилиқ ишәнчиңларни мустәһкәмләйду. Бу Хуш Хәвәр болса, Әйса Мәсиһ тоғрисидики Хуш Хәвәр болуп, у қедимдин бери сақлинип кәлгән сирдур. ²⁶Әнди бу сир Худаниң әмри бойичә вә бурунқи Пәйғәмбәрләрниң Язмилирида йезилғинидәк ашкариланди һәм йәһудий әмәсләрниң Әйса Мәсиһкә ишинип, Униңға бойсу­нуши үчүн уларға йәткүзүлмәктә. ²⁷Барлиқ шан-шәрәп Әйса Мәсиһ арқилиқ дана вә ялғуз Худаға әбәдил-әбәт мәнсүп болғай, амин!